Beschrijving van plantagie-gewassen, die men in hoven aankweekt, zo om te dienen tot sieraad bij het maaken van laanen, cingels, heggen, berçeaux, kabinetten, pyramiden, slinger-boschjes enz., als tot huishoudelijk gebruik ... / Door Johann Hermann Knoop.

  • Knoop, Johann Hermann, 1700?-1769.
Date:
1790
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Beschrijving van plantagie-gewassen, die men in hoven aankweekt, zo om te dienen tot sieraad bij het maaken van laanen, cingels, heggen, berçeaux, kabinetten, pyramiden, slinger-boschjes enz., als tot huishoudelijk gebruik ... / Door Johann Hermann Knoop. Source: Wellcome Collection.

    15/96 (page 11)
    May-tyck, wanneer deze Boom nu eerft nieuwe Groente verkregen heeft, inzonderheid omtrent Hcmefvaarts-cag , verfcheide groote Takken daar van hier of daar in Huis neder zetten, om de verkwikkende Reuk cn Groente te genieten , a!s mede dewy] ze verkoeling in de Vertrekken te we- ee brengen; jaa zelfs verciert men daar mede op dien dag de Kerken, om dezelfde reden. §. 7.Tot Scheer-heggen zyn ze niet zeer bekwaam, om dat ze niet digt genoeg begroeijen; hoe- wel ze, om de verandcringc van Gewasfen nog wel op groote plaatzen daar toe gebruikt worden, §. 8. Het Hout van deze Bomen is tamclyk hard, cn derhalven tot branding bekwaam genoeg, maar het heeft dat gebrek, dat het geen kragtige en aanhoudende Vlam geeft, want de Schors ver- brand zynde, fmeult het overige, ten zy het heel klein gekloven is, en ’er veel by malkander legt. Élaar §. 9. De Kolen die men van dit Hout brand, worden naafl die van de Haag-hoeken voor de befte gehouden, om dat ze fcerke hitte geven, lang gloeijen, cn het hooft met geen dampen bezwaren; wcshalven ze van de Zilverfmids en andere, die Metalen fmelten, zeer geagt en begeert worden. §. 10. De Schors van dit Hout is zeer taai, vallen langduurende, zo dat, wanneer Bomen in de opene Lugt leggende, van binnen geheel verrot en in flof verandert zyn, nogtans de Schors ge- heel en in ham* volle kragt is. Deze ondervinding heeft buiten twyffel aanleiding gegeven; aan de Inwoonders van de noordlyke Landen, als van ZtoMc/ï, Norvoegen, enz., ora de Dakken van hun- ne Huizen daar mede te dekken, gelyks zulks daar, te weten, op het Land by de 1 andlieden, ge- zien word, welke Dakken op zommige plaatzen met aarde gedekt zyn , waar in allerlei Kruiden groeijen , die dus de Dakken tot een zoort van Tuinen maken. Zie MAUPERTUIS Figure de la Terre determineé pag. 29 en 30. §. II. Uit de Binnen-fcliors van dit Hout worden, om dat ze taai is, ook heel aardige kleine Vaten, gevlogte Doozen, Korfjes, enz., in de noordlyke Landen gemaakt, gelyk ik zodanige by verfcheide LicThebbers gezien heb, en die het aanzien hebben, alsof ze uit Leer gemaakt'wa- ren, ja men daar op wedden zoude, dat het Leer was, zo na komt het op het Oog daar mede over een! Uit deze Schors worden ook flerkc Touwen gevlogten. §. 12. Ook worden op zömmige Plaatzen Toortzen uit deze Schors gemaakt, die de Land-liedeni veel gebruiken, en die men zegt, dat helder branden, en zelfs helderder als die van Was; weshal- ven ze zelfs voor de Gro'otcn gebruikt worden. De manier om die te maken is aldus: De Schors van het Hout afgefchilt zynde , word t’zamen gerolt tot bekwame dikte , vervolgens gedroogt, daar ha met enige Olie doordrengt, en van binnen gefmolten Pik of Hars ’er ingegoten, en zo tot o-ebruik bewaart: Dog branden en ligten deze Toortzen ook wel, zonder het gebruik van de Olie en het Hars, dewyl deze Schors vettig van natuure is; hoewel dan zo goed niet. §, 13. In al-oude tyden, ccr het Papier en Pergavient uitgevonden was, heeft men de binnenfle Schors van dezen Boom, gelyk ook van de Linde-hoom, gebruikt om daar op te fchryven, zo als veleSchryvers daar van getuigen; men maakt ’er Boeken van, en die zeer lang konden duuren ; waar van ’er nog hier en daar in de Bibliotheken van groote Heeren gevonden, en als byzondere raare Stukken van dcOudheid bewaart worden, MUNTING maakt gewag van een zodanig oud Stuk, dat in den Jare 1662 tot Brusfel voor den KEIZER door den Graaf van St. Amant, Gouverneur van Arras, voor de Zomma van 8000 en enige Guldens, gekogtis; voor dezen uit de Boekery van de Cardinaal Jiilius Muzarinus gekomen zynde; waar in gefchreven was, het tot nog niet in het ligt gegevene Werk van MARCUS CICERO, de ordinanda Republica & de inveniendis Orationtmi exor~ dm, welk Boek nu te Weenen te zien is. TRAGUS vermeld, in Hifior. Stirp. Lib. 3. Gap. 75., dat hy te Cbur in Zvoitzerland enige Verzen gelezen heeft, die van VIRGILIUS op deze witte Bafl ge- fchreven waren. §. 14. De jeugdige Ryzen van deze Boom zyn zeer taai, en worden derhalven veel gebruikt tot Beezems; als mede tot Roeden, o:n de ongehoorzame en onwillige Kinders met te flraffen en in ontzag te houdenuit de groove Takken worden Hoepen om de Vaten gemaakt, die beter zyn als die van Willigen, om dat ze langer kunnen duuren. §. 15. Als men in het Voorjaar, ev.en voor dat deze Boom begint uit te botten, een gat daar in boort, zo loopt ’er een helder Water uit, het welk zoet is, en voor zeer Bloedzuiverende gehou- den, dog in het byzondere geprezen word voor Graveel, Steen , en andere gebreken der Nieren en Blazen. Om ’er het Zap te vangen, zo boort men een niet al te groot gat, wat fchuins boven- waarts, omtrent de Stam van de Boom in, hier in Reekt men een bekwaam dikPypje, en zet daar onder een Flefch of ander bekwaam Vat, zo zal ’er allengskens het Vogt in druipen. Men zegt dat dat de Berken met hanggende Takken het meefle Zap geven, en het welk ook het gezondfle zoude zyn ? Als men dit Zap zonder bederf bewaren wil, om zig buiten de tydt daar van te bedienen, zo moet men op het zelve, m een Flefch gedaan zynde, goede Boom-olie gieten, het welk verhindert, dat de Lugt nietby het Zap komt, die het zelve doet bederven, op welke wyze het zelve een geheel Jaar lang goed bly ven kan. §. 16. In Duitfchland, Frankryk, in de noordlyke Landen, en elders, daar veel Berken groei- jen, onthoud zig een zeker Vogel in de Berken Bosfehen, zig voedende met de Knoppen dezes Booms, die derhalven Berk-boen genoemt word, en zeer delicaat van fraaak is; waarom die ook een ReJervatiL7n Prmcipis is, en tot de hooge Jagt gerekent word. VA N S* ï* BOEKE-BOOM. Deze Boom word genoemt in het iVMerdmY/hö, Boeke-boom. H g Beuke-boom. Rood boeke. May-boeken. Latynfch, Fagus. Hoogduiticb, I B Buch-baum. Büchen-baura. Franfcb, Hctre. Fouteau. Engelfcb, Becrh-Tree, ^ Deejifch, Bög. Böge-Tree. Zweedfeh, Boek. Boeke-Trec. §. 2. Deze Boom, die zeer groot en uitgekroont kan worden, en v/aar van maar een zoort is, C 2 hoewel