Volume 1

Scriptores rei rusticae veteres Latini Cato, Varro, Columella, Palladius. Quibus nunc accedit Vegetius de mulo-medicina et Gargilii Martialis fragmentum. Adiectae notae et lexicon rei rusticae curante I.M. Gesnero.

Date:: 1735

Credit: Scriptores rei rusticae veteres Latini Cato, Varro, Columella, Palladius. Quibus nunc accedit Vegetius de mulo-medicina et Gargilii Martialis fragmentum. Adiectae notae et lexicon rei rusticae curante I.M. Gesnero. Source: Wellcome Collection.

174/1590 (page 100)

$CXXXIX. [CXL.] Lvcvm conlucare Romano more fic oportet. JPorco piaculo facito. Sic verba concipito: Sidens, fi dea * es, quoium ilJud Aerum efi, vti tibi ius fiet b porco piaculo facere, illiufee facri coercendi ergo. Harumce f rerum ergo, fiue ego fiue quis iufiu meo fecerit, vti id d rede fadum fiet. Eius rei ergo te hoc porco pia- VARIETAS LECTIONIS. [C. CXXXIX.] a) deae cuius illud /. B. R. deae J dea, cuius illud /./-(?. b) efi I. B. R. c) Harum que -NOTAE V Claudiae velut piamentum , exolutio omnis contraflae religionis ejl. Videndus idem Feftus in Saturno. V R s i N. De mulis, Cato, fatin’ vera ? At in Pontificum libris exprefle tantum denicalibus fe¬ riis iungere eos vetitum legebatur tuo aeuo. Co¬ lum. 2, 22,$ Apud Pontifices legimus feriis tantum de¬ nicalibus mulos iungere non licere, caeteris licere. M E v R s. Cauffam Catonis aduerfus viri do&i accufationemagatFeftus, qui denicales, inquit,.fe¬ riae colebantur, cum hominis mortui caufa familia purgabatur. Etiam ex Cic. de L L 2, 22, licet ob- fcurus de caetero locus fit, illudintelligitur, de¬ nicales ferias familiae cuique fuas & proprias fuifle. 138 Nisi sl in familia) Nam ©lim Romae etiam familiis erant propriae fe¬ riae, quae familiares apellabantur. Cato nofter infra c. 140 Si intermiferis aut feriae publicae, aut familiares intercejferint, altero piaculo facito♦ M E V R S. 139 Lvcvm conlvcare) Luci facri, vbi inter duo pluresue fines oriuntur, fue¬ runt dicati Siluano, caeterisque diis agreftibus. Erant autem incaedui. Ouidius 8 Met. Ille etiam cereale nemus violqjje fecuri Dicitur, & lucos ferro teme?AajjevetuJlos. Et lib. 4 Faft. Seu mea falx ra¬ mo lucum fpoliauit opaco, Vnde data efl tenerae fifci- na frondis oui. Itaque Cato hic voluit docere mo¬ dum , quo re&e & fine piaculo caedi poflent. At lucos profanos lumini decidere, vt interpretatur Feftus. Quo pertinet locus Ciceronis e lib. 7 ep. Nec Papirianam domum deferes : quamquam illa quidem habet lucum, a quo etiam aduenae teneri fi¬ lent ; quem tamen fi excideris, multum profpexe¬ ris. Popma. Mos veteribus agricolis luco¬ rum arbores, quarum rami lumini officerent, amputare. Id conlucare dicebant. Feftus : Con¬ lucare dicebant, cum profanae fyluae rami decideren¬ tur officientes lumini. Coi. 2, 22, 3 Neque terram ape¬ rire , neque arborem conlucare. Idem erat Interlu¬ care. Plin. 17, 23. Deputantur cum vite pariter in¬ terlucata denfitate ramorum, qui fint fuperuacui, <&* ab fumant alimenta. Etiam fublucare pro eodem vfurpabant. Feftus: fublucare arbores ejl ramos ea¬ rum fupputare, & veluti fubtus lucem mittere. M E V R S. Plin. 17? 28 f.47 Cato arbores religio- fas lucosque praecidi permifit facrijicio priusfaflo. Defendit igitur Plinius Feftum ab accufatione Dacerii, qui putat male illum in fublucare inter¬ pretari cognatum collucare, SVCCISIS arbo¬ ribus locum implere luce. Modo illud teneamus. morum Pol. 1. deae fi quorum (fi dea efi quoium) Pol. t. a. V. d) fecerit repet. /. B. R. A R I O R V M. fuccidi lucum non modo cum totus eucrtitur, fed etiam, cum arboribus paucis caelis lux infertur, quin arbor fuccidi vi compofitionis dici polle vi¬ detur, cum inferiores rami auferuntur, vt magis peruius fiat locus. Immo fodiendi etiam caufa collucatum aliquando lucum videtur, fi iun- gas c. 140. 139 Si Devs, SiDEAES) Videndus de hac formula Agellius 2, 28 & Arnobius lib. 3 Macrobius autem 1,9 in formula euocationis Deorum fic habet : Si Deus, fi Dea efl, cui populus, ciuitasque Carthaginicnfis ejl in tutela. Apparet autem ex loco Catonis, abundare apud Macro¬ bium verbum efi, quod primo loco ponitur : item illud, Cartbaginienfis, quod expolitoris gloffema effe opinamur in textum receptum. V R s 1 N. Haec verba erant in precibus Romanorum folennia, cum Deos fexu diftin&os, vt & homines exifti- marent ; in quo ab Arnobio illuduntur merito & reprehenduntur, cuius haec funt verba: Nam confuefiis in precibus, fiue tu Deus es, fiue tu Dea, dicere. T v R N. 15,14 Vfitata haec formula valde apud veteres. Agellius 2,28 Eas ferias , fi quis pollu- ifjet, piaculoque ob hanc rem opus ejjet, hoftiam S I. DEO. SI. DEAE, immolabat. Feftus Tefca: Sanfla loca vndique capta docent Pontificis libri, in quibus fcriptum efi templum que, fedem que tefcumque Sive DEO, SIVE deae, dedicauerit, vti eos accipias volens propitiusque,\t correxit magnus Scaliger. Macrobius Sat. 3, 9 Efi autem carmen huius modi, quo Dii euocantur, cum oppugnatione ci- uitas cingitur, Si DEVS, SI DEA EST, C V I P O P V L V S C I V ITAS E &C. Arnobius libro 3. Non enim Deus mas efi, fed no¬ men eius generis mafculini efi ; quod idem vos dicere in religione vefira non quitis. Nam confuefiis in pre¬ cibus , SlVE TV DEVS ES SIVE TV DEA dicere. Mevrs. Vid/lnfcriptio fra¬ trum Arualium, quam Catoni fubiicimus, vbi Sive deo sive deae duo verueces immolantur. 139 Sacri coercendi ergo) Sacrum h. 1. eft lucus cuidam Deo vel Deae facer. Coercere notat arborum luxuriem ferro amputa¬ re. Et fic quoque interpretatur Salmalius adSo- linum c.35 p. 411, 412 nili quod coinquendi fufpica- tur legendum, quod ipfe prolixe probat idem efle ac putare. SCHOETTG. De illo coin¬ quendi verbo ad laudatam modo infcriptionem agitur. 141,$