Onderzoek naar het verband tusschen den aard der rijstvoeding in de gevangenissen op Java en Madoera en het voorkomen van beri-beri onder de geïnterneerden / door A.G. Vorderman.

  • Vorderman, A. G. (Adolphe Guillaume), 1844-1902.
Date:
1897
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Onderzoek naar het verband tusschen den aard der rijstvoeding in de gevangenissen op Java en Madoera en het voorkomen van beri-beri onder de geïnterneerden / door A.G. Vorderman. Source: Wellcome Collection.

    46/244 (page 34)
    Deze koekoesan wordt geplaatst in den mond van een metalen ketel, hoog van afmeting, van onderen buikig afge- rond, naar boven smaller toeloopend, en van een uitstaanden rand voorzien. Zulk een ketel heet dandang. De dandang wordt half gevuld mét water, opdat de punt van de in de opening passende koekoesan, de wateroppervlakte niet rake. Door het water aan den kook te brengen, en het eenigen tijd door te laten kooken, strijken de heete waterdampen door de rijst heen, en doen zij de korrels zwellen en gaar worden. Is dit proces halverwege afgeloopen, dan neemt men de koekoesan af en wordt de inhoud in een halfbol- vormige platte aarden schotel [paso] uitgestort, om daarin onder toevoeging van een weinig heet water, met een houten lepel [sentong] omgewerkt te worden. Deze handeling heet aron. Na afloop hiervan, giet men het water af en stort men de, thans halfgare rijst, voor de tweede maal in de koekoesan, waarin zij verblijft tot dat zij goed gaar is. Soms wordt ook op Java de rijst, na vooraf gewasschen te zijn, met water gemengd en boven het vuur gezet in een aarden pot met dito deksel, en daarin zoolang gekookt, tot dat het water verdampt en de rijst gaar is. De half aangebrande korst op den bodem der pot wordt ook genuttigd en heet krak nasi. Een dergelijke pot heet in het Soendaneesch daloeng en in het Javaansch pcpcndil of kcndil. Koken of stoomen Onder alle door mij bezochte keukens van gevangenissen, gevangenissen, trof ik er slechts drie aan, waar de rijst in groote ketels gekookt werd. In de 97 anderen werd zij gaar gestoomd. Het vereischt uit den aard der zaak meer moeite, eene hoeveelheid rijst voor honderde personen tegelijk gaar te stoomen, dan voor weinige. Zijn dus voor kleine gevangenissen eenige groote dandangs