Beschrijving van vruchtboomen en vruchten, die men in hoven plant en onderhoudt. Met derzelver verschillende naamen, voortteeling, groeiplaatzen, aankweeking, huishoudelijk gebruik, wijze van uitleggen, en toebereiding / [Johann Hermann Knoop].
- Knoop, Johann Hermann, 1700?-1769.
- Date:
- 1790
Licence: Public Domain Mark
Credit: Beschrijving van vruchtboomen en vruchten, die men in hoven plant en onderhoudt. Met derzelver verschillende naamen, voortteeling, groeiplaatzen, aankweeking, huishoudelijk gebruik, wijze van uitleggen, en toebereiding / [Johann Hermann Knoop]. Source: Wellcome Collection.
20/120 (page 10)
![JO <5. 51, Wilt gy een aangenaam Ratificiat of Liquer maken, zo neemt wel gedroogde Morellen j ftampt ze met Steenen en met al in een Vyzel, zet ze dan op goede Brandewyn, doet daar by wac Zniler, een weinig Kaneel en eenige Nagels, en laat het eemge tydt in deZonne, ofbyhet Vuur trekken; gy zult dan iets lekkers .hebben , dat gy wel by occafie aan aanzienlyke Menfchen prefen- teeren moogt: Wil men dit Aftrekzel heel klaar hebben, zo laat het door Vloei-papier lopen, het zal dan zeer helder wezen. Men kan dit Liquer ook maken van verfche Morellen, maar dat is zo aangenaam en kragtig niet als van gedroogde, om dat het wateragtige Zap der verfche Morellen het zelve verzwakt; maar als men het 'zelve hier van maakt, moet men ’er de Steenen uitnemen, dezelve apart in (tukken ftampen, en dan met Het Vleefch; enz., op Brandewyn zetten, als voren. k o2. !n Duitfcbland, daar veel Krieken in het wild wasfen, en inzonderheid in Zvoitzerlnnd > wórd ’er een Water of Geeft uit de Krieken gedijtilleert, na dat dezelve met de Steenen geftoten zvn , en wat gedaan hebben tot dat ze giften, het welk men aldaar Kirjcb-wasjer noemt, dat niet alleen zeer aangenaam, maar ook, matig gebruikt wordende, gezond is, want het verfterkt het Herte en verkwikt de Geeften. §. 00. Men maakt met de Morellen ook een aangename IFyn, inzonderheid in de Wyn-landen, al- daar X'irfcb of IVdcbfcl-njöein (dat is Rerle- of Morelle-wyn) genaamt, die zeer geurig en in de heete Zomer-dagen zeer verkoelende en verkwikkende is. De wyze om deze Wyn te maken is ligt; men neemt Morellen, men dampt ze met de Steenen wel klein, na dat de Stcenen ’er afgedaan zyn, men doet die in goede, zagte roode Wyn, of ook in witte Wyn, met eenige Nagels of Kaneel, zo men wil , na omtrent 14 Dagen is dezelve bekwaam tot het gebruik. §. 24. Om de Kerfen een geheel Jaar lang goed of verfch te bewaren, doet men als volgt. Meii plukt de Ker[en, (van de fchoonfte, even rype) by helder droog weer zeer voorzigtig, dat ze niet het minftekgekneuft worden, men doet ze in eene glazen Flefch met een wyde Mond, men maakt dan de Mond der Flefch, door middel van een Kurk en daar over heen Hars, dat met wat Terpen- tyn en Was fmcltcnde vermengt is, wel water-digt: Aan deze Flefch maakt men dan een Koorde, o’f beter een lang Kopéfdraat vaft, dewyl een Koorde haalt verrot, cn men laat de Flefch dan in een koele Re «en-bak] Put of Bron , tot op de grond neder zakken; de Koord of Draad dan boven vaft makende* om daar mede de Flefch op zyn tydt weer op te halen. Op deze wyze kan men in de Winter verfche Kerfen opdisfehen. §. 25. Men kan de Kerfen. ook op deze wyze een geheel Jaar lang voor het bederf bewaren: Na dat de Kerfen voorzigtig, gelyk te voren (§. 24.) geplukt, en de Steden ’er meeft afgefneden zyn, lè<?t men dezelve in een verglaasde Pot; dan maakt men goede witte Wyn heet, en giet die zo heet over de Kerfen, tot dat ze daar onder bedolven zyn, als dan de Wyn koud geworden is, bedekt men die met een dunne Bodem van gefmolten Boter, en men bewaart de Pot op een drooge plaats, en daar h u *s Winters niet en vrieft: Dog dezeKerfen dienen alleen tot Spys-toebercicling, in de Winter of op andere tyden: By het gebruik neemt men de Boter boven af, en na de benodigde Kerfen ’er uit de Pot genomen hebbende, frnelt men de Boter en giet ze weer over de Wyn, welke Boter de Kerfen voor'de Lugt en dus voor het bederf bewaart. §. 26. Ten laatftcn moet ik nog aanmerken, dat de Vogels, inzonderheid de Stargen, Musfcben^ en IMiers, de Kerfen zeer aandoen, en dikwils zodanig aanfpreken, dat men ’er maar weinig van, de Bomen plukken kan, indien men niet op middelen bedagt is, om de Vogels van de Bomen af te keeren.‘ Zommige hangen tot dien einde hoven uit de Bomen aan een Staak eenige doode groote Vonels-, om de levende te vcrlchrikken; of ze hangen om de Bomen Touwen met veel Veeren: Andere zetten Klapper-Molcns, die door de Wind gedraait worden, en een fterk geraas maken, op Staken by de Bomen. Dog alle deze practyken zyn van weinig dienft; want de Vogels merken hec bedrog h'aaft, en vrezen die dingen na een Dag 2 a 3 weinig meer, zo dat ik gezien heb, dat ze zelfs op diergeiyké dingen gingen zitten , inzonderheid de jonge Stargen, die zeer dom en drieft zyn. ’ Het befte middel is, dat men Netten over de Bomen hangt; en op dat het Net geen nadeel aan de jonge Loten der Bomen doen zoude, die anders door het Net, als het ’er op legt, gedrukt en ge- kneuft worden, of fcheef groeijen, zo zet men één of meer Kruisfen, die van Latten gemaakt en aan een Staak vaft gefpykert zyn, kruis wys en tusfehen de Boom door, waar op het Net koomt te leggen, om alzo de Boom niet of weinig té raaken. T 27. Zommige vermogende Liefhebbers doen expres grote Netten bereiden, om daar mede een geheel, min of meerder groot, K erfe-Hof, waar in de Bomen tot dien einde wat digter als ordinaris by elkander geplaatft zyn, van boven en ter zyden te bedekken; wordende hier en daar tusfehen de Bomen met order een Paal in de grond gezet, en daar overheen Latten gclegt, waar op hec Boven- Net koomt te ruften. . §. 28. Men kan de Kerfen, indien de Bomen m een aparte Bogaard by malkander ftaan, ook voor de Vogels bewaren, doormiddel van een Jongetje, die men voor weinig Dag-geld hebben kan, den eeheeien dag daar-b> met een Ratel te laten oppasfen, om dus de aankomende Vogels door het ge- raas der Ratel te verjagen : Dog het heeft zomtyds, inzonderheid als de Vogels in menigte zyn, nog ai zyn werk, om ’er Meefter van te blyven, en daar dient nauwkeurig, van ’s morgens heel vroeg tot’s avonds laat op gelet te worden. k 29. Zommige menen deze ongenodigde gaften te verjagen, door het middel van te fchietenj maar dit zal een ervaren Hovenier of Eigenaar niet ligt dulden, om dat zulks niet alleen weinig nut doet maar ook hoofezakelyk, om dat de Bomen door den Hagel zeer worden bedorven. §. 30. Het Hout devKerfe-bomen is hard, van Koleur bruin-rosagtig, en word veel gezogt van de bfaaijers, Schrynwerkers, Lyftmakers, Stoelmakers, enz., om daar van Stoelen en andere cierlyke dingen te maken. . §. 01. Nu zal ik ten laatftcn, tot vermaak van de Liefhebbers, nog iets melden van het vervroe- gen der Kerfen, dat is, hoe men de Kerfen vroeger, als in de ordinaris natuurlyke tyd van rypwor- cin°' hebben kan: Dit gefchicd op vericheiderhande wyze: Ecrftelyk, k oo Verkieft een of meer jonge Boomtjcs van de Praagfche Muscadel-hrs, het zy laag- of half- “ ftamde,](https://iiif.wellcomecollection.org/image/b28780516_0022.jp2/full/800%2C/0/default.jpg)
