Volume 1

De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni].

  • Giovanni Battista Morgagni
Date:
1761
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni]. Source: Wellcome Collection.

    316/406 (page 214)
    quo febris inceperat , quarta» fanguis mitti e brachio potuerit . Is paucum habuit ferum , cruftam autem duos digitos craflam , ex albo flavam . Quinta die pulfus plenus, & durus: nox ferme infomnis : homo fpirare non poterat. Ante ejus diei Enem urina infpe- <fla faturo era,t colore , nec valde pellucida ; pullus frequens, aequalis , non durus : difficilis refpiratio , &: cum gemitu : dolor ibidem : decubitus in utrum liberet latus: fputum craflum , fpumofum , variega¬ tum ex flavo. Node proxima dolor , & tuffis vexa- runt. Mane dolor remiflus.’ pullus , & fputa eadem , urina quoque, nili quod rubella erat, pauca, & non¬ nihil turbata. Prope finem ejus diei, quae fexta erat, fanguis miflus eft e manu dextera : led quoniam o- mnisin aquam effufus eft 3 ficinfpedari, ut par erat, non potuit . Septima ineunte die aeger aliquanto me¬ lior videbatur . Tamen circa illius diei finem dolor major , pulfus minor , & frequentior , ut refpiratio uoquej Kngua arida . Initio diei odava» multus lu¬ or. quem Medicus, a quo hadenus interius , exte- riufque adhibita fuerant quae a plerilque folent, blan¬ de promovere inffituit; fed line levamine . Imo nox implacida, & ad ejus diei finem refpiratio frequentif- fima , pulfus parvus , & parum preflioni reliftens, fpu¬ tum crudae, flavaeque materiae , quae fluida erat, & fine fpuma, urina eadem . Die nona inchoata , cum brachia, ut vellet, e ftragulis pollet exerere, & tum etiam , quamvis cum difficultate , loqueretur , mini- flris propterea tunc moriturum non credentibus, mor¬ tuus eft. THORAX utrinque aquam habuit , eamque a dextris faltem flavam & turbidam . Pulmo uterque fuperius ad pleuram nedebatur, quae ibi , & aliis quoque in locis thoracis dexteri craffior fuit. In quo frufta illius quali membranae impofita erant illae- fie alioquin fuperhciei pulmonis . Hic valde gravis , totufque ex fubftantia illa hepaticae fimili , fed albi¬ da , & dura quidem , ac minus quam folet, cum ita denfa eft 3 ut femicorrupta hic videretur , praefertim cum ex fedorum bronchiorum orificiis , multis in locis, fubalbus & turbidus prodiret humor . Per fa¬ ciem tum pulmonis, mediaftinoqua pericardium con¬ tinet , attiguam , tum mediaftini ad eam fedem , ex- tenlum erat craffiufculum quoddam quali rete , fub- flavum, neque inelegans, facile detrahendum, quem¬ admodum & alterum quod ibidem praterea per me- diaftinum vidifles fanguinei coloris . Nihil horum a finiftris: quin ibi pulmo aut fanus, aut ferme lanus. In pericardio aqua inerat non pauca ejufdemmodi ac in thorace dextero memoravi . Cor vel pro hominis flatura magnum 5 fed valde laxum , concretiones ha¬ buit polypofas, alteram qua» in auricula incipiens dex¬ tera , inde per ventriculum annexum in Pulmonarem producebatur arteriam 3 alteram paulo denliorem , multo autem majorem , quippe quae totum pene lini- flrum ventriculum occupabat, inde vero Aortam fubi- bat. Ex hac cum extraherem , cylindrus fecutus eft ex fanguine valde concreto ad fpithama» longitudinem . Nec minus concretus fanguis erat qui vafis faltem fu- perioribus, ut collum diffecans perfpexi , contineba¬ tur . Laryngis, & pharyngis vafa turgebant . Facies ex rubro livebat. Ibi in finiftra auricula fanguis erat femiconcretus . Caput tamen non incidi , aliis occu¬ patus, ut vix altero poft mortem die thoracem , ac ventrem diflecare potuerim. Venter exterius li¬ vebat ad ilia. Interius tamen nihil nifi Colon intefti- num refpondebat fanum, fed aere diftentum . Hepar in tranfverfum adeo porredum , ut fummam lienis partem, fibi arde nexam, totam obduceret, lividam crepidinem ad magnum tradum habebat . Livor , a- lioquin haud alte penetrans, proximam quoque cavam partem ad trium circiter digitorum fpatium inficie¬ bat. Caeterum non durius erat jecur 3 fed paulo tan¬ tum albidius. Ejus veficula intra paucam bilem , qua: tamen fubjedam tinxerat externam faciem Antri py¬ lori , calculos ad viginti concinebat, alia alios magni¬ tudine fed plerofque parvos, unum maximum, qui, ut caeteri, intus, extraque nigricabat non fecus ac fi carbo eflet , quem etiam rara , & friabili fubftantia referebat. Nullus horum, lucernae admotus, flammam concepit, aut fcintillas emifitj leves tantum quofdam crepitus interdum edidere. Lien magnus, etiamficum hominis ftatura conferres 3 laxus, & exterius albicans. Ventriculus denique tota finiftra parte exterius habuit utramque faciem magnis quibuldam, & quali ramofis maculis diftindam ex atro lividis . Hae interius quo¬ que apparebant , & ad oefophagum ufque produceban¬ tur , guttulafque fanguinis circum inter tunicas hae¬ rentes habebant; ut his omnibus infpedis , de adje- da demum ventriculi inflammatione non dubitares. $1. Si ad has longas duas hiftorias longas quoque animadverliones adderem five ad morbum ejulve cu¬ rationem , five ad deprehenfa per fedionem attinen¬ tes 3 quis foret Epiftolae modus? praefertim cum plu¬ ra adhuc reftent, minime omittenda. Satis eft , fi in illarum utraque duo attendas , alterum ad morbum , alterum ad fedionem fpedans. Ad naorbum at¬ tinet color , in crufta illa fanguinis , flavus : quem mihi memini Albertinum dixifTe, pejorem , & peri- culofiorem inflammationem fecundum obfervationes fuas fignificare. Quod & in meis, quantum recorda¬ ri poffiim , refpondit. Neque enim lolumin his dua¬ bus, fed etiam in ea quae lupi a ( n ) in Lanione de- feripta eft , in aliifque praeterea animadverti vel cum difledionem adjungere haud licuit , ut praefertim in viro ebriofo, qui in eadem illa Bononienli Conftitu- tione, fimul pungente dolore pedoris, & acuta febre correptus , vino quidem, fed non venas fedione ufus eft donec quarta morbi die in idem Nofocomium ex¬ ceptus , illa primum die , mox & quinda iterum fanguis e brachio mitteretur. Qui miflus eft quarta, is valde fedioni refiftebat, tenuique opertus erat cru¬ fta ex livido variegata, difficile fecanda . Qui autem quinda , is vero crufta obdudus aeque tenaci, fed di¬ gitum alta, & flava, in grumos, dum inverteretur , fe iple diflblvit 5 adeo res mutatae apparebant intra unum diem ! Hanc eandem facilem craflamenti fan¬ guinis in grumos diflolutionem in Ancilla quoque ( 0 ), & in Lanio illo memoravimus , in quo intra biduum mutationem animadvertes , fed contrario or¬ dine . Hi omnes mortui funt , ut is etiam de quo dicere coeperam , ebriofus , qui ad vefperum dece!fit diei ejufdem qua iterum fanguis mane miflus fuerat . Semper cubuit in dorfum, jam inde a quarta diever- tiginofus, & delirans, lingua nigra, frequenti pulfu, & intermittente, quanquamfic fatis digitis refiftebat: ad qu$ perpaucis ante mortem horis iiertor , & fu- blimis refpiratio acceflere . Jam vero quod ad fedionem attinet; vides fane , his quoque noviffimis perledis hiftoriis , pleura? la?fiones , quas mihi qui¬ dem in hujulmodi morbis accidit ut offenderem , ab eo multum abfuiffe, ut mortis caufa cenferi poffint . Craffiorem videlicet pleuram inveni 3 fed non adeo ut apud Riolanum fcribitur , hic in Sepulchreto ( p ) memoratum, ut decuplo folito e(]'et craffior , nec livi¬ dam, & fideratam, imo neque ab inflammatione ru¬ bentem. At ille, inquis, aliique invenerunt : quin & hoc addidit, propterea, fcripfiffe Hippocratem , ca¬ davera pleuriticorum diffebla apparere fulgurita, quod de partibus thoracis internis efl inteliigtndum . Ego vero aliorum obfervationes non nego : atque adeo meis, quas mox fubjiciam , libens illas quoad potero, confirmabo . Quas hadenus tibi perfcripfi , eas hic dumtaxat recenfeo . Tamen fi Riolanus , memoria» minus confifus fuse , Hippocratis locum relegi flet, qui extat , opinor , in libro de Vibius ratione in morbis acutis ( q )3 nullum in eo effe difledionis indicium, fenfifTet , cum Veteres dicantur quofdam pleuriticos fydere ibios ob hoc etiam putaviffe , quod mortuis i- pfis latus lividum re per i cur, ut fimile quid plaga ap¬ pareat : imo cum Galeno ( r ) in ejus loci expolitio¬ ne agnoviflet in cute apparere iftum nigrorem non fe¬ cus atque in illis qui ita ex plaga affebli funt. Quod autem Riolanum facere , praeftitiflet 3 afferemus nos locum Caelii Aureliani ( /), apertiffime pro ipfo fa- cien- ( n ) n. 19. ( O n. J*. f/O 1. 2. S. 4. Obf. 14. §. 2. & 3. ( q ) n. 8. ( r ) Cotrnn. x. ad t. 3S- 1. cit. ( / ) Acu». P»fT. 1. 2. c. 16.