Volume 1

De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni].

  • Giovanni Battista Morgagni
Date:
1761
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni]. Source: Wellcome Collection.

    321/406 (page 219)
    tiendum effet , incifo cadavere nihil aliud fibi reper¬ tum narrat , quam pulmonis dexteri inflammationem, Sc concretiones polypofas in va(is majoribus pulrqona- ribus . Neque Priftandffimus Gefnerus in ea quam fupra ( b ) memoravi, fallaci quidem , fed non fine punctorioin lateribus, autfub fcapula dolore, Urien- fium pagi Confhtudone, uno , altero , aliis difleflis corporibus , pleurae ullam refert inventam lifionem , cum pulmones utique inflammatos, aliterve intus , aut extra male affedlos proponat. Denique ut alios omit¬ tam, praetermittere nequeo Illuftrem Hallerum (c) , qui cum fuas pleuritidis , & peripneumonia? quatuor Obfervationes ediderit , vix in una earum tradidit , in pleura figna fuiffe inflammationis , in omnibus au¬ tem pulmones, fcripfit, aut magno fuiffe abfceflu vi¬ tiatos, aut a fanguine qui intra eorum veficulas, cel- lulafve dellillaverat, aut ab albo humore intra eorum fubflantiam coadlo graves , & in parte duros & foli- dos, quemadmodum in eorum inflammationibus , fi- pius accidere , fupra ( d ) a nobis expofitum eft - Haec cum ita fe habeant; praeclare intelligis , pleurae inflammationem cum pulmonis inflammatione conjun¬ ctam minus crebro deprehendi , quam Medicus noflra aetate nobiliffimus credere videbatur cum peripneu- moniam , fcripfit , ex fe ipfa raro oriri , verum fupervenire pleuritidi , 6 paraphrenitidi . Quae verba ad memoriam revocant Hippocratis locum , a. Pureto ( c ) latine redditum .* Peripneumonia pleuritidis fuccedanea , tutior efl primigenia : qui locus Interpretum , & Medicorum ingenia torfit cum ob alias caufas apud Caelium Aurelianum (/), & BalIonium ( g ) commemoratas , tum prifertim quia in Aphorifmis ( b ) feriptum efl: : pleuri- tide peripneumonia malum . Et Martianus quidem ( O > atque Sennertus ( f ) , quibus fortafie nimis aufi fuiffe alii in textu emendando viderentur , ra¬ tionem excogitarunt , qua , nulla verborum muta¬ tione fadla , rem non incommode intelligi polle , crederent , fi nimirum , quod Sennertus ait , re¬ putemus , materis parte in thoracis parietibus an¬ tea depofita , pauciorem , minorique cum impetu in pulmones reliquam ferri , aut fi , quod cenfet Martianus , vox <x<n$x\i?ipcet non ita accipiatur , quod vulgo faciunt , ut tutiores tunc fecuriorefve peri¬ pneumonias fignificet , fed flabiliores , five minus jam tranfmutabiles . Qiaarum interpretationum ne primam fequar , facit aphorifmus modo memora¬ tus , quocum illam ut fatis conciliem , non vi¬ deo : ne vero alteram , vel ipfe conflans , quan¬ tum perfpicere potui , in Coacis ufus illius vocis, cive affinium , ut majorem non Habilitatem , fed fecuritatem , hoc efl minus periculi omnino ligni- ficent ( / ) . Qui cu-m ita fint ; in mentem mi¬ hi olim venerat quaerere , nurn forte liceret pri¬ mam illam litterulam , quafi librariorum incuria additam , a propofita voce abjicere , ut mutatio¬ ne omnium minima id quod ratio poflulare vide¬ batur , non jam tutiores , fed periculofiores eas sfle legeremus _ peripneumonias qui pleuritidi fucce- dunt : aut fi id non liceret ; num fequi fas effet conciliationem a Petito ( m ) traditam , aut cer¬ te probatam , ut aphorifinum accipiamus de pe- npneumonia , quae perflanti pleuritidi addatur , Coacarum autem locum de peripneumonia , in quam pleuritis mutetur . Tu autem videbis , num eo loco oua? illae peripneumonii inter fe comparentur , an potius hic altera in quam pleuritis mutatur , cum ea comparetur quae fit primigenia . Quod fi efl , ut p,ane efl ; nempe illuc redimus , ut rationem quaeiamus , cur peripneumonias , quae accidunt ae— giis , jam pleuritide , & ipfa pleuritidis curatio¬ ne debilitatis , eas tutiores pronunciet Hippocra- Morgagni de Sed. &Cauf Morb. Tom. I. ’ tes , quam quae , nulla praevia pleuritide , valente* robuflofque homines aggrediuntur ? Illas fane ipfias apud Ballonium ( n ) videbis cenferi le-thales , nec ratione folum , aut Galeni aufloritate, fed & exem¬ plis produdds citioris inde mortis Regina T^avarra . & Domina Dupuy: ad qui alia , atque alia faepe ad¬ diderunt deinceps Medici funefla exempla, &: non ita pridem Vir Clariff. Gianella nofler ( o ) : tantum abell, ut eas peripneumonias; fi quod fipius contin¬ git , fpedtemus; credere in univerfum poffimus primi¬ geniis tutiores. 40. Verum ut ab his qui fuccedunt , ad jllas qui fimul cum pleuritide funt , peripn.umonias re¬ deamus ; non tam crebro eas quidem ; id quod jam fatis vidifli ; fed tamen haud rartffime occurre¬ re, non nofln modo , fed & aliorum Obfervationes demonflrant . At certe multo minus crebro occur¬ runt illse quibufeum gravior pleurae fit inflammatio conjundla . Teflis efl pri citeris vel is Civis meus, qui de utroque fimul jun^lo morbo peculiare volu¬ men edidit, primufque ambobus Tleuripneumonia no¬ men , fi non impofuit , at certe fic confirmavic , ut nunc pervulgatum ab recentiffimis etiam laude¬ tur , Vincendus Baronius : cujus Obfervationes jam inde ab A. 1636. typis commiffi haud fcio cur non fuerint in Sedtione hac Sepulchreti propofiti , in qua citeroquin praeter eam quam fupra ( p ) indicavi , aliae quidam non femel tantum , fed b s ponuntur , ut quae tum §. 7. Qbf. 9. tum §. 2. Obi. 40. & quae tum in extremo Scholio ad Obf. 33. tum nono articulo Appendici* ad Obf. 25. Sc qui tum in hujus Appendicis articulo quarto , tumt. in fecundo Scholii ad Obf. 58. eidem leguntur . Baronius igitur ( 7 ) , cum in noftris illis regioni¬ bus Pleuripneumonia epidemice vagaretur , trefque eo morbo interemptos ipfe in Nofocomio patrio dif- fecaret , in nullo eorum latere abfceffum , nec ullum alium in membrana coflas fuccingente inflammatio¬ nis , aut tumoris vcfiigium deprehendere potuit, prci¬ ter quam in una tantum muliercula , in qua ipfa tamen non inflammatam eam membranam , fed ta¬ bidam invenit , ut ardle adhaerentem pulmonem cum avellerent , fequeretur . Ex Angulorum autem mor¬ bi deferiptione , quam fedlionibus praemittit , ap¬ paret , omnes acuto ac pungente lateris dolore fuif¬ fe cruciatos . Qriin etiam , ut fuarum fimiles , his fubjicit Plateri , & Zecchii Obfervationes : quorum ille in pleuriticis duobus maculam tantum lividam in pleura , cui quidem affixos pulmones ipfos potius male afFeftos deprehendit ; Zecchius autem in plu¬ ribus , non illam , fed pulmones vitiatos invenit > ut in Sepulchreto quoque ( r ) adnotatum leges ; quanquam in extremo Traftatu de Lateris Dolore , qui ut Methodo de Urinis fubjectus , fic Confui- tatioru illi qui editarum Venedis efl ultima, pri- politus elt ; idem Zecchius feribit , in pleuri¬ ticis cum magno pulmonum vitio , pleuram in¬ terdum prorfus ilUfam , nonnunquam vero parum immutatam repertam efle . Huc Jacotium (/) addito , cujus hsec funt verba ; experimenta in diffeUione pleuriticorum raro tumere pleuram ob- fervamus : & ne Valla Ivi , & nollras difTeaioncs laepius inculcemus; trecentas illas Servii (t) adjicito, in quibus pleuram aut nihil omnino vitiatam , aut leviter tantum quodammodo inquinatam offendit . Quemadmodum autem cum fupra ( u ) offenderem ampliorum, graviorumque pleuri lifionum, ubi fal- vi pulmones fint , aut illius inflammationis cum ho¬ rum inflammatione conjundli raritatem , non rue certe ex iis efle , credideris , qui nullam pleutiti- dem a' membrana coflas fuccingentis inflammatione excitari , contenIerunt , nominati pleriquo a Cl. E e 2 Tit- \ \ | * C c ) Opufc. Pathol. Obf. ij. & feqq. t d ) n. *>. C e ) Coacar. Pranot. 1. i. c. ifi. n ag. < / j Acut. Morb. 1. i. c. 15. C £ ) Annol. 6. ad Confil. 17. 1. 1. r u ] ceg. - Anh i< ( i \ aa c n C ^ ) Medie. Praft. I. 1. P. 1. c. 16. /(/) Vid. apud Duret, cit. cap.n.17 cui adde7n 16 & cap 17 n>i \ W7,' C m ) Comitient, in Aret, de Morb. Acut. 1. 1. c. 10. ( n ) Annot. 6. cit' r 0 I De SuccJr Morb r 1'‘ is W c ? ? 1 j ’ >s,fl- °“ -•5- *’• »«• (A ./.Mh»,*8.: