Volume 1

De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni].

  • Giovanni Battista Morgagni
Date:
1761
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni]. Source: Wellcome Collection.

    331/406 (page 229)
    vergentibus fcarebat tuberculis , glandulofa corpora mentientibus. Prasterea utriufque pulmonis fuperiores lobi fu peri ore ipfa parte vitia alia habebant . Nam dexter quidem fternum verfus , ingens excavatum ul¬ cus, & in hoc purulentam materiam continebat ; fi- nifter vero , Jatus.verfus, duram fubftantiam ad pyri majoris magnitudinem , qua; fubftantiam indurati pancreatis quodammodo referebat , in ejufque medio parvum ulcus , puris plenum . Serum in pericardio paucum: in cordis ventriculo finirtro exigua polypo- fa concretio 5 in dextero mediocris, cujus major pro- dudio in proximam auriculam inferebatur. 16. VIRGO annos nata quatuor & viginti , poft fputum fanguineum tulTi vexatur , catarrhalem mate¬ riam expedorat, qua? noviffime faniem refert, febri* citat, thorace dolet, a finiftra pra;fertim parte , in quam non poteft decumbere, toto corpore macefcit , pedibus exceptis qui ambo nonnihil tument , dexter etiam eryfipelate nonnullis ante mortem diebus tenta- tur . THORACIS finiftrum cavum repletum fero invenitur , portiunculis concreti fanguinis qui- bufdam in locis, tum pleura; , tum infimo pulmonis limbo adhaerentibus . Illa multum rubebat non lecus ac fi inflammata effet. Hic quoque , ut inflammatus pulmo folet , valde induruerat . Cavum autem alte¬ rum feri quidem parum, & pleuram fanam habebat , Sed ejus pulmo , qua claviculam fpedabat , aliquan¬ tum durus , in duritiei hujus centro ulcus reconde¬ bat . Pericardium vix aliquod fui humoris veftigium oftendit . Cordis ventriculi erant concreto fanguine omnino pleni. 17. Omifia Pleuripneumonia, quae noviffime in hac Virgine ad phthifim videtur acceffiffe, eidem, ac Vi¬ ro (« ) commune fuit tum pedes tumidos habuifie , tum aquam in thorace ; cum Meretrici ( x ) ut h$c abfuit , fic ille quoque defuerit tumor . ER autem antiqua Coiteri obfervatio, hic etiam in Sepulchreto ( y ) laudata , aquae in phthificorum thoracem effu- fae : quanquam id quod ait, fe effufam invenifle a dex¬ tris, quod latus majori ex parte his malis obnoxium fit y etfi fecundum ejus infpediones haud minus vere didum efi, quam in eadem Sepulchreti pagina ( ^ ) 3 Bontio , nunquam finiftrum pulmonis lobum folum adnatum cofiis fe vidijfe , fed vft utrumque, vel dex¬ trum; tamen ejufmodi res etiam contra ac ipfis acci¬ dit, neque ita raro , ab aliis fpedantur . Sic etiam cafu fadum credes, ut Valfalva; contigerit in phthi- ficis ad illud ufque tempus ( a ) difledis laftionem pulmonum praecipuam in fuperiore parte ( ubi certe in tribus defcriptis modo cadaveribus fuit non fecus ac in alio de quo Cl. Hoyerus ( b ) ) deprehendere; nifi forte major a fepto Tranfverfo , & inferioribus cofiis, & quod confequitur , a majori agitatione di- fiantia facit , ut in fumma pulmonum parte facilius aliquanto haereant quae hos demum exulcerant ■ Nam tubercula quidem , unde non infrequens phthifis ortus fecundum Francifci Sylvii ( c ) & aliorum obferva- tiones, tubercula, inquam, ut in Viro, & Meretrice animadverteris , fic in aliis f$pe in quavis promifcue pulmonum parte reperiuntur . Et quamvis in puero , cujus fororem, fratremque phthifis iuftulerat, Valfal- va ( d ) invenerit in fuperiore pulmonum parte 5 in Virgine tamen quadam , cujus hiftoriam continuo fubjiciam , ne ipfe quidem certam in pulmone fedem tuberculis fuiffe, prodidit, ut neque in Adolefceptulo de quo fupra (e ) didum efi ; Mulieris autem , cu¬ jus eft^ alibi (/) fcripta difledio, pulmonem finiftrum hic illic parva tubercula continentem vidit , quorum nonnulla erant fuppurata. 18. VIRGO ex pavore incidit in febrem lentam , cum dolore ad pedus . Parotides , & colli ferme o- mnes glandulae tumebant. Moritur. VENTER aquae limpida; aliquantum continebat . Omentum per quaedam parva quafi ligamenta cum mefenterio, & peritonaeo nedebatur. Erant hae tres Partes, & prae- terea inteftinorum , uteri , & felleae , atque urinaria; veficae fuperficies protuberantibus , disjedifque paffim corporibus inaequales, varis figurae, & magnitudinis, fic tamen ut per omenti quidem fuperiorem partem effient minora , per inferiorem autem multo majora , & praeterea conferta atque inter fe contingentia . In finiftro pulmone tum ulcus erat, & ichor in hoc fa- niofus, tum prsterea corpora ejufmodi qualia in me¬ fenterio , & aliis ventris partibus . Eorum nonnulla pus , quaedam materiam quafi pultis inftar contine¬ bant, alia autem adhuc folidiora , quafi glandularum Conglobatarum naturam referebant. 19. Rede Mortonus ( g ) animadvertit , mirum non effe, fi fcrophulofi , qui tumoribus glandulofis in aliis partibus frequenter obnoxii funt , non raro etiam ejufmodi tuberculis vel in ipfis pulmonibus afficiantur: quin etiam phthifis fcrophulofs certiffimum diagnofli- cum fumendum effe a tumoribus glandulofis in externa habitu corporis eam comitantibus . Qiiam ego ratio¬ nem, & dogma, aliorum quoque, & in his Cl. Lau- bii ( h ) obfervatione confirmante , lecutus, in juve¬ ne Monacha, cujus videbam collum ita glandulis inae¬ quale, ut in Virgine Valfalva; erat , cum gravia, ut in phthifi , thoracis incommoda pulmonibus adfcri- berem quos non ablimiles tumores facile occuparent, praefertim cum alios in ventre quoque perfentirem ; ejus Generofus Parens poftquam meam audivit opinio¬ nem , nimis vera , inquit , opinari te , credo , qui puellam , hujus fororem, paribus incommodis abfum- ptam , cum amililfem, ejufque pulmones infpici, juf- fiffem, tuberculis hic illic oblitos fuiffie, acceperim . Ille idem Scriptor , ut fxpe , & paffim in eundis phthificorum pulmonum partibus tubercula offenderit, ejus oftendent Oblervationes , qua; in Sepulchreto et¬ iam ( i ) extant . Earum una ( k> ) triplicem mate¬ riae , iis tuberculis coraprehenlae , varietatem com- monftrat, cum alia pure, alia fubftantia mellea, ple¬ raque autem , & hsec quidem minora , materia fteato- matofa referta exhibet , cujufmodi fortaffie erat quam Valfalva in tuberculo grandiore vidit illius pueri, cu¬ jus paulo ante ( l ) injeda efi mentio, referentem co¬ lore , & mollitie fubftantiam cerebri medullarem . Sed & alia continent aliquando, ut putaj ne longius a propofita Valfalva; Virgine abeamus ; materiam quafi pultis inftar. Verum hsec , aut alia pro caufa- rum , & corporum varietate, in progreflit j antea au¬ tem , ut vel ex ejus Virginis infpedione intelligis , folida tubercula Conglobatas glandulas repraefentant . Quin etiam poffunt annis primis magna ex parte fen- fum fugere, crefcente autem setate fe prodere, tanto¬ que citius augeri , & matura fieri , quanto citius caufae accefferint , exempli gratia , in eadem Vir¬ gine is pavor , qui humorum alioqui crafforum , & vifeidorum motum in pulmonibus retardave¬ rit , 20. Sic autem potiffimum ingenitam phthifim fe fe producere , cum Sylvio ( m j exiftimo , qualis fu¬ tura erat in puero commemorato : alias vero , in a- liifque aliter pro varia in pulmonibus aut firmarum partium , aut fluidarum difpofitione . Namque pro hac varietate adventitiam quoque phthifim , iifdem pofitis contingentibus caufis , quae plerofque aut non laedunt, aut parum , tardeve laedunt, in quibufdam contra oriri facile videmus, &r multum , citoque in- valefcere . Neque dubium eft , quin caufis quoque phthifim in cujufvis pulmone produduris hic magis refiftat, fi faniffirpus fit . Ejufmodi autem caufse funt pulmonis inflammationes, & vulnera , fi utraque ma¬ le curentur, aliseque, & in his quse extrinfecus fila¬ buntur, ut puta globulus qui arteriam Afperam fub- iit fexennis pueri ( n ) , cujus hiftoriam cum lege¬ ris, facile fufpicaberis , operarum incuria aliquid ef- fe peccatum , nam globulus nuce juglande paulo mi¬ nor nec illuc introiflet, & celerrimam fuffocationem , non lentum morbum unde pulmones pure repleri pof- fent, t«]n. COA, 14. < O n. IS. ( y ) Se£t. 7. Obf. 40. ( S ) in Sehol. ad Obf. 38. ( a } n. 14. Aft. N. C. Tom. 4. Obf. 118. (e ) Sepulchret. Seft. 7. cit. in Sehol. ad Obf. 30 C d ) Epift C O Epift. 17. n. 5. C g ) Phthifiolog. 1. 3. c. i. ( h ) Adt. N. C. Tom. i. Obf io«. C * ) Additam, ad Seft. 7. I. 2. Obf. 34. 36. 37. 38. 40. & 43. C & D 38. ( l 'i C » ) Vid. Eph. N. C. Cent. 4. Obf. 121. in Sehol. 1. n. 2. Ce) n. 6.