Volume 1

De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni].

Giovanni Battista Morgagni

Date:: 1761

Credit: De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni]. Source: Wellcome Collection.

334/406 (page 232)

$2}2 nullis inepte pro ollis hyoidis particula , aliis vero pro annuli Afperae arteriae, ofTei fa<5ti , portione ha¬ bentibus : qui propius ad verum fortafle accedebant , quando vel ramulum ejus arteria in os converlum , ik in phthilici quidem pulmone , deprehendit Blafius ( m )j nos vero non illius modo arteriae annulos, led & fruftula qua? intra pulmones annulorum loco plura conveniunt, ex cartilagineis facfta oilea, utfcriplimus ad te alias ( x ) , obfervata habemus : bronchiorum sutem fragmenta, qualia a corrupto pulmone avulfa , in fanie intra phthifici thoracem reperta funt , talia hominem in magna quantitate excreare confuevijfe , teftatur Bonttus ( y ). Neque id ignoravit Hippocra¬ tes ( x. ) y cutT1 fP11** Pus » fcripfic , & velut ulceris ricinos bronchia in pulmone cartilaginofa : qucE ad ver¬ ba videfis quae in rem noftram Salius ( a ) adfcripfit. Qyin Aretaeus ( b ) lermonem de iis habens qui pul¬ monis abfceffibus laborant , ad propofitum a nobis cafum vel propius accolit. l\aucefcere enim, & breve fpirare, dixit , & aliquando eorum quempiam fubita- nea ac multi humidi attraCiionc ftrangulari, quod arte¬ ria puris multitudine obftruCla , aerem non recipiat : ab iifdem autem bronchia , id ejl afpera arteria cir¬ culos nonnunquam expui ob ulceris varietatem , fi alte abfcejfus penetrat : quando & fragmenta vifceris ex¬ pelluntur. Ceterum hic quoque , ut verba ultima o- ftendunt , latentia intra pulmonem bronchiorum fru¬ ftula ligniHcavit. Sed fruftum iftud offeum , a Medi¬ co reje&um , neque figura cum fruftulis illis bron¬ chiorum conferri poterat, neque magnitudine •, ut ad majores arteriae annulos edet referendum . Quin Val- falva ex larynge ipfa , cujus grandiores cartilagines haud raro o fleas fieri , fcimus , abfceffifle , lui picaba¬ tur , ex gravi etiam laryngis vitio improvifam Me¬ dici , fubitamque mortem deducens propterea , quod duos in Nofocomio Incurabilium, laryngis ulcere al¬ terum , alterum carcinomate laborantem , utrumque fubito ] & cum minus id expedlaret , mortuum ede, animadverterat; quo Virginis quoque cafum, tibi a- lias ( c ) a me deferiptum, referre poteris. z6. Laryngis fa£la m.ntio ad memoriam illud re¬ vocat adeo ufitatum ac tritum inter Veteres Medicos dogma de acri a capite in laryngem , pulmonelque deftillante materia , & phthilim demum atterente . Quod dogma , fi capitis nomine pharyngis fornicem , internafque nares accipere dumtaxat velimus j cum vero interdum confentire, non negabimus. Glandulo- fam enim tunicam .qua illae inllrudtae lunt , partes humorem aliquando fecernere qui erodendi vim ha¬ beat, erofiones quae in ipfis accidunt partibus , fatis videntur comprobare, unde & alii, & nos ( d ) lpu- tum fanguinis interdum provenire oblervavimus, quod & ab iis quas oris vocant haemorrhoides, proveniens, imponere pro pulmonari Medicis pollet qui figna non attenderent ab Hippocrate ( e ) olim , ab Ariftotele , f ) & a Caelio Aureliano ( g ) propofita, ab Hel- wichio autem ( h ) erudite, nec fineobfervationibus, illuftrata , ad quas poteris aliam addere Cl. Dethar- dingii (i )• Itaque li ex altioribus quae dixi , locis delambentem humorem, praeditum erodendi vi , fubje- <ftum palatum mobile , & adje&a huic uvula ab la¬ rynge non avertant ; nihil prohibet quin hanc fubeat, infamque , & pulmones tandem erodat , aut vitiet . Quamobrem quibus ea palati pars cum uvula ab lue venerea, ab abave caufa ablumpta ell , eos tulfi , & phthifi tandem obnoxios fieri , non unius Meuici , atque Anatomici Obfervationes oftendunt , ut ex Cl. To Zachariae Petfche ( K )> nollrifque etiam Scriptis ( l ) coonofces. Neque enim quod aliter in parte no¬ bis videre contigerit, aut id quod vidimus, polTe et¬ iam aliter explicari, indicaverimus5 idcirco eam quam modo memoravimus, & tunc etiam attigimus, expli¬ cationem prorfus difplicere nobis, exiftimavens . Quin eadem polita , planius intelligi rationem , fatemur , quae Mercurialem ( m ) & Gavafletium ( n ) permo¬ vit, ut decubitum fupinum , & dem i flo capite impe¬ rarent ad graviflimas , diuturnafque ab hoc in thora¬ cem defluxiones, in cefophagum potius, & ventricu¬ lum avertendas. Sic enim primus eo uno auxilio Ger¬ manam mulierem liberavit ; alter autem Virginem , jam fanguinem ea de caufa exfpuentem , a Medicis no- biliflimisdellitutam, & ab omnibus deploratam , eadem ratione juvit adeo, ut poltea etiam perfanare potuerit - 27. Aetius vero ( 0 ) Alpera: arteriae ulcera cura¬ re docuit, aegro fupino reclinato, atque iis qua capi¬ ti {abjiciuntur, fublimius injlratis , credo cum in la¬ ryngem nihil deflueret . Ea autem ulcera , maxime prope arteriae extremum, aut in ipio extremo , fana- bilia omnino exijlere, fuis etiam fretus experimentis, affeveravit. Quapropter videndum eft, ne curatae phthi- fis exempla quadam, non ad pulmonis iplius-, fed ad arteriae potius ulcera attinuerint . Qtiod non tam de aliorum, quam de mea quadam curatione didlum ve¬ lim , unde multum laudis adolefcens retuli , cum in Patria medicinam exercerem . Res autem ad hunc modum fe habuit. Vir erat Lucenfis , qui Ste- phanus Cheli vocabatur, longa ftatura, habitu corpo¬ ris exfucco, folers, atque induftrius , in curis afliduis , gravibufque negotiis verlatus , hafque etiam obeaufas hy¬ pochondriacus. Hunc tudicula, quam tindla fanguine fputa comitabantur, jam diu male habebat . Seniores Medici cum alias herbarum permulcentium , & quae pulmones juvare creduntur , fuccis , alias larie afini- no , alias gclatinis quas vocant , & jure teftudinis , interdum lignorum dilutis deco&ionibus, nonnunquam iis quae adftringendi vim habent, a chalybe fumptis, & lapide hsematite, ad ha:c Villenfium aquarum po¬ tatione, balneo ex aqua fluviatili, aliifque ejufce- modi fi curare pollent conati , adeo non profecerant , ut macilentiorem aegrum, morbum autem facerent de¬ teriorem ; adllringentia enim minuere urinas , balnea in fputis augere fanguinem videbantur , Villenfes au¬ tem aqu;u intra primos dies, quod minime tranlirent , omnino fuerunt omittendae , & pleraque tandem fto- machus averfabatur. Cum haud minus aegrum Medi¬ corum, quam Medicos morbi pertaelum eflet,* ventum ad me eft , qui tum reverentia erga feniores , tum communi apud omnes defperati jam morbi opinione cludius, exculationes attuli plures donec vidlus audlo- ritate, & gratia eorum quibus aegri lalus cordi erat, ita manus dedi, ut fcirent cunrii , me invitum , & nihil promittentem, alienae obfcqui voluntati non tam ut aegrum curarem , quam ne delererem . Erat hic extenuatus, infirmifejue jam viribus , & fomno brevi atque interrupto . Tamen cum febrem , faltem alli- duam, abefle viderem , rejici autem per [putum , ut Aetius loquitur ( p ), purulenta pauca, ac cruenta , neque alibi fenfum doloris manifefie percipi , nili jux¬ ta exulceratum Afperae arteriae locum , id ell paulo infra laryngem ; cumque ex omnibus quae adhibita fuerant, auxiliis duo aliquid contulifle , invenirem , quae ad ea ulcera ab Attio ( q ) laudantur , arteriaca videlicet fub lingua detenta , ut paulatim liquefacta , in afperam arteriam delabantur, 6c exhibitum lac quo¬ tidie recens mulftum ab ad f ante adhuc animali; (pem aliquam, fed tacitam, fovere coepi, & rationem quae¬ rere efficiendi, ut quae nonnihil profuerant , ea deni¬ que perfanarent. Uli erant trochileis , qui in ore li¬ quarentur , ex Ipeciebus diatragacanthi frigidi, & la- <fte, ut didlum ell, alinino, unde pun&ionum in Alpera arteria lenfus tunc cum illa adhiberentur , propemodum fublatus fuerat, & vires cum fomno nonnihil audlae. Cum quaererem , cur igitur in eorum quae juverant , ufu non perllitiffet 5 a trochileis quidem l^di libi fto- machum , refppndity a ladle vero cum primum ea pra?- llari utilitas videretur ; mox tamen priora omnia re- diifle. Sed tu, inquam , vitajti interea ventum , & folem ? id enim ab Hippocrate ( r ) iis diferte impe- ' ratum ^ > c I , C , oi,f ,6. (,) Epift- IS. n. 18. ( y ) Sepulchr. S. 7. modo cit. Obf 11. ( z. ) De Morbis I. *. C -? ; in efuld 1 t nl ( * ) De Cauf. & Not. diuturn. Afifeft. I. i. c. .o. ( c ) Epift. iS. n. ,3. [fa, \ Anat „ 14. C ‘ ) Prsedift. I. »• n. 17. ( f ) De Parub. Animal. 1. 3. c. C /T ) M°rb. Chron. 1. 2. c. n. £ t ( rFf m C Dec , A o Obf. Ii8- ( » 1 Earund. Cent. 7. Obf. 73. ( k ) Syllo«e Anat. Obf. §■ 87. £ *,• An-t ? & ,90. ( m ) ( -> ) De indicat. Curat, c. 51. ( # ) Medie. Tetrabibl. 3- Serm. 1. c. 64. ( p > c «4-cit. C « j Ibid. t' )De Morb. 1. 2. t. apud Salium 112. & 114-$