Volume 1

De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni].

Giovanni Battista Morgagni

Date:: 1761

Credit: De sedibus, et causis morborum per anatomen indagatis, libri quinque. Dissectiones, et animadversiones, nunc primum editas complectuntur propemodum innumeras, medicis, chirurgis, anatomicis profuturas. Multiplex praefixus est index ... / [Giambattista Morgagni]. Source: Wellcome Collection.

367/406 (page 265)

$inveniatur: quanquam hoc ipfum quomodo Parius de vena dicere potuiflet, haud fatis intelligo, qui venam unica conflare tunica$ non, ut arteria , duas obtinere tunicas, fcripferat ( f ) , Vides igitur , quae in ejus Obfcrvationehifitare me cogant. Neque enim faciunt, ut omnino venam ^Arterioflam fcripfifle , credam ; nam fic quoque difficultates , non tot quidem , fed tamen aliquot ex his quas attigi , fupereffent . Me quidem non fugit, hujus etiam vena? , id efl arteriae Pulmo¬ naris, dilatatae exempla haberi, quamvis multo quam arteria? Magna?, pauciora : ut in Riva? illa Icone (g) qua primum majorum omnium vaforum dilatationes pidts funt , & in illa ipfa qui paulo ante indicata efl, Vieuflenii hifloria , & apud Kerckringium (/?), atque ut in iis Obfervationibus, quae & praegreffa ha¬ beant figna , & in Sepulchreto extant , fubfiflamus j Alardus Mauritius Egerdes ( i ) magnitudinem prater - naturalem defcribit Pulmonaris arterii, quafl aneuryfl- mate ajfetta , & bine inde flacculos cruore coagulato turgidos habentis appenflos ; & nifi huc referenda ell Scholiographi Hollerii ( ) Obfervatio abflcefflus in eadem arteria, quem & Poterius ( / ) ait in pluribus fibi obfervare 1 i cui fle, Caefalpinus ( m ) certe propo¬ nit arteriam qua ducit in pulmonem , duplo latiorem naturali . Cave enim credas cum Boneto ( n ) , fic eum arteriam venoflam vulgo , 1Neotericis venam pul¬ monariam , defignaffe , qui hos docuit in Quiflioni- bus Peripateticis ( o ) ita loqui, ut nunc loquuntur, & fibi coltans in illo ipfo quem Bonetus laudat, Ar¬ tis Medici libro VI. antequam iftam feriberet Ob- fervationem , bis confirmavit ( p ) , quam vocaflent Prifci venam arterialem, omnino veram arteriam effle, arteriam, inquam, in pulmonem ducentem , cum vena fit quam illi arteriam venalem dicebant, in cor intro¬ ducens ex pulmone. Nunc igitur vide, cum dilatatione Pulmonaris arterii fuifle in Sando illo Sene, de quo loquitur Cifalpinus, & palpitationem cordis, & pro¬ pter duas abruptas a cartilaginibus coflas manifeflum exterius locum quo fe pedtus, alterne tumens attolle¬ bat . Nec, fi huc attinet Scholiographi illius Obfer¬ vatio, in hac deerat palpitatio cordis : cujus oblitus videri potefl Bonetus, cum ejufdem , opinor, Obfer- vationis partem alteram, ad fyncopem facile attinen- tem, qui Antipatro accidit , ipfe ad pulfus inaequa¬ litatem referens ( q > , Obfervationi oppofuit ( r ) conjeduram Saxonii , quippe de homine etiam tum vivo fermonem habentis: quo in judicio num fallar , tu conflioues, cum apud ipfum Saxoniam , illumque Scholiographum , non ad cap. 3; fed ad cap. 50. ea qui nunc attigi , recognoveris. Quod vero ad refpirationem attinet j minus hanc fore difficilem, ubi impedimentum, hoc efl dilatatio , ad artefii Pulmo¬ naris initium fit , quam ad veni finem , & ratio o- Ilendit, & ex iis qui Bellinus ( fl ) docuit , & Al- bertinus (?) obfervavit, colligi licet ( u ). At enim in pluribus, qui indicati funt, dilatati hujus, aut il¬ lius vafis Obfervationibus alia erant, in cordeprifer- tim, vitia, a quibus potiffimum tum quod deeflent, tum quod edent quidam figna , repetendum efl i in Alardi autem Obfervatione, nullum horum qui qui¬ dem fupra memorata funt, extat. Fateor , eoque hi- fitare me , dixi. Sed tamen quo magis omnia expen¬ do, & Pani hifloriam relego, eo magis fufpicari co¬ gor , in ea faltem deefle aliqua, ex quibus nonnulla , & vehementem illam in primis arteriarum omnium pulfationem intelligamus. 57. Cujus ad caufam ut redeam , & ad ejus a me deferiptam hifloriam ,* fi per illam hanc credis non perperam explicatam ; intelligis primum , tanto dili¬ gentius obflandum initiis aneuryfmatum , ut Lancifius ( x ) vocat, fpuriorum, quanto manifeflius efl , vel priufquam verum aneuryfma fiat , interdum ab illius caufa defediones animi, & non ferendam vim mali Morgagni de Sed. <& CauJ. Morb. Tom. I. & mortem quoque ipfam afferri : qui vitari poflent omnia per curationem idoneam, matureque inflitutam , qualis in iis fuit, de quibus fupra ( y ) ex Platero , & ex Commercio Litterario indicatum efl, & illa pn- fertim blanda , & Lancifianis fimilis , quam Bonho- mo adhibuit Privotius nofler ( ^ ): quin fola diita quantum valeat, his perpaucis verbis indicavit Ballo- nius ( a ): Cuidam omnes arteria micabant manifliflo. Mirum id fluit. Inflituta diata curatus efl. De¬ inde vides , cujufmodi fint in arteria initia illorum aneuryfmatum , qui videlicet neque ab nativa illius imbecillitate, neque ab erofione fiunt , nedum a vul¬ nere, aut contufione . Nempe vehemens impetus quo fanguis ab nimium adauda vi cordis , & arteriarum in has diutius urgetur, tam crebris denique, & iquo gravioribus idibus, majoribufque diflentionibus earum latera, quantumvis per fe fatis firma, lidereincipit, tunici earum intimi villos tenuiffimos quidem , fed ardiffime compados, ita diflrahendo, ut prima lifio fulcorum forma, quos defcripfimus, fe prodat. Hanc deinceps citeri in proxima tunica confequuntur li- fiones interdum citius, alias ferius, ut major impetus fanguinis, minorque arterii firmitas efl, aut res con¬ trario modo fe habent: fitque tandem verum aneuryf¬ ma, five in omnem partem expanfum, fiveinflar fae¬ ci a latere appenfi, ut villorum dillradio vel circum undique , vel uno in latere fada efl . Sic Epiflola XVIII. (b) relegens qui in Magna cujufdam fcerni- ni arteria defcripfi, fulcos hujufcemodi in longitudi¬ nem dudos reperies in illa arterii parte qui nondum erat dilatata: fuperius autem certo loco non fecus ac fi magis diffracta fuiflet, arterii fibras ipfas apparuii- 'fej quo loco nimirum credibile efl, futurum fuifle , ut in facci formam excrefceret, fi diutius vixiflet mu¬ lier : denique ab eo ferme loco ad cor ufque arteria? tunicas jam in omnem partem fuifle expanfas . Nec vero illud morari te debet, quod pulfus in ea fcemi- na percipi non poterant . Neque enim an femper ita. res fuiflet, aut eflet, conflabat: &fi forte convulfio» num vi id in arcubus accidebat $ tanto ob id etiam major fanguinis impetus in Aorta? ipfius tunicas elfe poterat , quod miflus eflet ex adauUo impetu retto & reflexo, ficuti ab Lancifio ( c ) indicatum efl. Ea- demque a me de muliere illa altera dici, credito, cui fimul in Aorta lineas, iflorum fulcorum non diffimi- les, fimul fubobfcuros in carpis pulfus Epiflola pro- pofui XXIII, ( d ): tanto autem magis eadem dici r quod ingens in illa erat cordis palpitatio , vaforum autem in collo pulfacio oculis ipfis occurrebat. Qua¬ les autem fuerint pulfus in aliis , quorum Magnam arteriam intus fulcatam inveni, etfi ignotum efl; ni¬ hil tamen prohibet credere , fuifle , interius prifer** tim, vehementiores , quam iis corporibus fecundum naturam conveniret: imo in nonnullis eorum profedo verifimile efl, ut in Sacerdote de quo feriptum fuit Epiftola IV. ( e ) , & in Veneta muliere , de qua Epiflola XXVI. ( fl ) feribetur , cujus Aorta fulcos , fiqua alia, fpedebiles offendit , cum dilatatione , & certo loco etiam cum erofione conjundos . Accedit enim haud raro ad impetum fanguinis , progrediente morbo, & tempore, caufa alia qui vim habeat ero¬ dendi , unde initium accelerari potefl legitimi aneu- ryfmatis, quemadmodum rede animadvertit Lancifius (g) 3 & generatim indicavit Fernelius (/>). Spurii au¬ tem aneurylimatis caufa priufquam legitimum fiat, id efl antequam arteFia ab impetu fanguinis fit rfifatata ( cujus rei fignum pulfatio pribet ex angufliore jam fada latior) quo lifionis genere vitiare arteriam in¬ cipiat, fub oculos jam a nobis politum exiflimamus, fimulque oftenfum , vel eo tempore nonnunquam ho¬ minem pofle ab illa eadem caufa graviffime torqueri, & vita privari. Hic ad ea quiLancifius docuit, ad¬ junges, fi tamen placuerint: &r valebis. L 1 E PI- H ] ?ePpuichr*i i 's < obf « < * 5 Spicii. Anat. Obf. it. C LObff'^*S£4d f n i in Sehol C O KK? . C W?*9* ^ & °bfr CTi «nM * ( r ) in Sehol. f f) De Morb. Peftor. ( r > Comment. deBonon.^Vad Tom ^ in^^9' C ° L S’ hiC 9' °bf’ C J 5 P»raSen,5EPlft'f' oVij 8‘ C c S Op? mXdWrf }5. C f )”' /C \ i Tn ^ ^ 4°'$