Volume 11

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    20/406 (page 4)
    Hoogh geleerde Heer. UEd. aangename van den 30e Mey is my wel geworden, waar inne gesien, dat UEd. sig niet kan voldoen omtrent het vliege nest1), als syn selven inbeeldende2) dat het niet en is te samen gestelt door verscheyde wormkens die sig in compagnie syn vervoegende3), maaralleen van een enkelde oorsaak. Terwyl het nu tyd werd4) omme die nasporinge te doen, agt ik van myn plicht tot UEd. te seggen dat seker soort van kleyne Ruspen, by my bekend, haar5) niet en komen te verplaatse, of sy omspinnen haar aanstonts, alle in een gespin6), omdat, stel ik vast7), sy beschut souden wesen voor hare vianden, als de mier en kleyn gevogelte, en nog meer als sy tot haar volkome wasdom syn gekome, na welke generale omspinninge sig yder apart omspint en welke laaste omspinsel sy veranderen tot vliegende schepsels. Soo UEd. agt slaat, soo en twyfel ik niet of suit ondervinden8) dat de Ruspjens haar voetsel tot groot makens toe, gehaalt hebbende uyt een groote rusp haar zul¬ len begeven buyten de Rusp daar9) zy int eerst haar alle met een dunne spinsel10) sullen omspinnen, ende dat verrigt hebbende, yder sig in een stark omspinsel sullen omspinnen in welk laaste10) spinsel (soo daar kout weder op volgt) zy een gansche winter sullen blijven leggen. Seker medicina doctor send my uyt Seeland mede sodanige kleyne omspinsel, en waar uyt mede vliegjens syn voort gekomen, dog de verdroogde Rusp, waar uyt die te voorschyn syn gekomen, meende hy my mede te senden, maar hy werd by hem vermist; dien Heer kan sig mede niet voldoen ontrent de voortteelinge van dese vliegjens en versoeckt er myn oordeel van. Soo ik hem antwoord, soo sal ik geen andere als de vooren verhaalde myne gedagten11) toe senden, en soo die12) anders geschiet, soo gaat het buyten myn rekening13). Omdat ik tot nog toe geen schepsel hebbe ontdekt, die jonge werpe of sy syn vader en moeder in veele, ist niet14) in alle deelen gelyk, want soo onmogelyk als een paart konynen kan baren, ') dat...omtrent, dat u niet tevreden kunt zijn met [mijn gedachten over]; het vliege nest, eitjes, larven en cocons van vliegende insekten op een hoopje bij elkaar. - L. doelt op zijn uiteenzetting in Brief 146 van 23 mei 1695 in Alle de Brieven, Dl. 10, blz. 260-264. 2) als syn selven inbeeldende, daar u van mening bent (de 3e pers. syn selven verwijst naar UEd.). 3) sig in compagnie syn vervoegende, die in een groepje bij elkaar gaan zitten. 4) Terwyl het nu tyd werd, daar nu de tijd van het jaar aankomt. 5) haar, zich. 6) in een gespin, in één spinsel. 7) omdat, stel ik vast, opdat, beweer ik stellig. 8) ondervinden, bevinden. 9) daar, waar. 10) Servaas van Rooijen was, blijkens een vraagteken achter dit woord, niet geheel zeker van zijn lezing; er is echter geen reden aan de juistheid ervan te twijfelen. Op andere punten wekt zijn transcrip¬ tie wel enig wantrouwen, zoals in het vervolg van deze zin het woord laatte, door ons geëmendeerd in laaste, dat zowel qua spelling als qua betekenis zeer onwaarschijnlijk is. Voorts schrijft Servaas van Rooijen overal y, terwijl L.’s spelling een afwisseling te zien geeft van y en ij. Het is niet aan te nemen, dat L. in deze ene brief van zijn spellinggewoonte zou zijn afgeweken. ) Men leze: ,,dan mijn hierboven staande opvattingen”. I2) die, nl. de voortteelinge van dese vliegjens. ,3) soo... rekening, dan gaat dat niet zoals ik verwacht. - De zin loopt door tot het einde van de brief. 14) ist niet, zo niet (eig.: als het niet is).