Volume 10

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    28/390 (page 12)
    Structuur van het oorsmeer. Groei en bouw van lichaamshaartjes. fig. VI. dagt, de tegenheyt die ik in ’t handelen van zoo een onnut kint30) hadde, hebbe ik mijn voornemen gestaakt. Naderhand heb ik mijn gedagten laten gaan, op de stoffe die door het huytge in onze Ooren uytgestooten werd, en dat als wy die stoffe, die door een Oor-lepeltje uyt de Ooren werd uytgehaalt, ongeschonden van een konde separeren, dat wy die zouden konnen overbrengen, tot 31) die of diergelijke deelen, die buyten op ons lighaam zoude uytgestooten werden, zoo daar geen afvrijvinge geschiede. Om my hier in te voldoen 32), nam ik tot verscheyde malen, de stoffe uyt mijn Ooren, en ik dede die in een kleyn flesje met een weynig water, en ik bragt het water, en die stoffe by zoo een stark vuyr, dat het water kookte, met die insigte dat dus 33) met minder breekinge de stoffe uyt de Ooren, van een zoude separeren, gelyk ook geschiede, en ik zag als doen verscheyde deelen, die met eenig gewas of uytstootinge, dat zonder Zaad voortkomt34), konde vergeleken werden, en yder van zoodanige deelen was van een ander figuur, en voor my een aangenaam gesigt, ja zoo verre, dat ik de wortels, daar mede het aan de huyt hadde vast geweest, naakt 36) konde bekennen, maar dat meer was, deze uytstootende stoffe was onder smal, en boven wel tien maal breder, en daar benevens, beelde ik my in te sien, de ribagtige striemen waar door de uytdryvende stoffe gevoert wierd, om het deeltge, dat na een plant geleek, groot te maken 36). Ik hebbe hier vooren geseyt, dat wanneer de hairtgens binnen in ’t Oor, als die in haar eerste maaksel 37), uyt de huyt zullen gestooten werden, ende eenige stoffe, die op de huyt sit, ontmoetende 38), waar door niet gemakkelijk a) konnende doorgaan, zeer ligt die hairtgens een kromte bekomen, deze kromte van een hairtge kan ook zeer ligt veroorsaakt werden, wanneer de plaats daar een hairtge plagt te staan, met schobbetgens, daar ons opperste huytge 39) uyt bestaat, zoo over groeyt of bedekt is, dat een op nieuw uyt komende hair, eenige tegenstand is vindende, en niet magtig sijnde, het opperste huytge onstukken te stooten, het hairtge omgekrult werd 39). En alzoo ik over eenige tijd 40), met het beschouwen van de huyt van mijn Arm besig sijnde, zoodanig hairtge in a) A: gemakelijk. so) tegenheyt ... in't handelen van zoo een onnut hint, tegenzin in het aanraken van zo’n vuil kind. 31) overbrengen, tot, vergelijken met. 32) Om my hier in te voldoen, om mij hieromtrent zekerheid te verschaffen. 33) met die insigte dat dus, met de bedoeling dat op deze wijze. 34) In L.’s tijd nam men algemeen aan, dat eenvoudig gebouwde lagere planten zich zonder „zaad” konden vermenigvuldigen. 35) naakt, duidelijk. 36) De opvatting, dat de groei van een organische structuur mogelijk is dankzij het transport van stof door kanaaltjes (ribagtige striemen), verkondigde L. ook in Brief 122 [74], van 12 augustus 1692, Alle de Brieven, Dl. 9, blz. 68-128. De ribagtige striemen of vaaten (zie blz. 16) beeldt hij af in Fig.: 6. 37) Het werkwoord „zijn” ontbreekt hier. in haar eerste maaksel, in het begin van hun groei. 38) ontmoetende, lees: „ontmoeten”. 39) Het opperste huytge is de hoornlaag van de opperhuid, waarvan de buitenste cellagen schubjes kunnen loslaten. Aan L.’s afbeeldingen valt de lengtestreping van de haarschacht op. Waarschijnlijk is dit alleen teken- of reproductietechniek. Blijkbaar is L. de typische schubtekening van de buitenkant van het haar, veroorzaakt door de dakpansgewijze rangschikking van de cellen van de „haarcuticula”, ontgaan. [H.] 40) over eenige tijd, onlangs.