Volume 11

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    30/406 (page 14)
    fig. I. fig. II. fig-1 en II. dik hadde gelegen, quamen eenige ongeschikte dunne rondagtige deelen, die in’t midden een duyster plekje hadden, verbeeldende26) wel schobbetgens8) van een kleyn Visje. Dese deeltgens vermeerden van dag tot dag, in zoo een groot getal, dat dezel- vige in tien a twaelf dagen tot eenige hondert waren toe genomen, ende dat in eene droppel vogt. Uit welk gezigt ik een besluyt maakte27) dat de Zoutdeelen zoo zagt28) waren, dat die niet en zouden te samen stremmen29), ten ware ik een weynig warmte daar ontrent bragt. Ik ontstak dan een kaars, en bragt de stoffe daar dezelvige dunst lag, by een weynig warmte van de kaars, en zag aanstonts, datter een groote menigte van Zout¬ deelen te samen stremde, ende dat kruys gewyse over malkanderen30). Vorders stelde ik de vogtige stoffe daar die dikst lag voor het vergroot-glas, en ik bleef ontrent vyf a zes duymbreet31) van de kaars af staan, om te zien, of door die weynige warmte geen andere Zout deelen zouden gemaakt werden, als ik te vooren hadde ontdekt, in welk doen, na verloop van ontrent vyftien menuiten tijds, ik niet alleen zag, dat de vogtige stoffe verminderde, maar ik zag ook, een groot getal van vierzydige Zoutdeelen te voorschyn komen, die meest zoo een net quadraat uit maakten, als men zig zoude konnen verbeelden, schoon dezelvige in ’t eerst zoo kleyn waren, dat die by na het gezigt, door het vergroot-glas te beschouwen, ont¬ weken, en die van tyd tot tyd32) in groote toe namen, en eyndelijk tot zoodanige vierkante wierden (insgelijks door het vergroot-glas te zien) als ons gemeen33) tafel Zout is hebbende. Deze Zout deelen en stremden niet piramidaals gewyse te samen, gelijk ons gemeen Zout doet, maar de Zoutdeelen waren plat en zeer dun, zoo dat ik aan eenige weynige, maar een kleyne dikte konde bekennen als Fig. 1. Dog ik quam twee a drie maal een Zout figuurtge te zien, daar kruys gewyse een flaeuwe blinkentheyt over heen liep, waar uit het my toescheen34), een kleyne punctige verhevenheyt te hebben, als met Fig. 2. werd aangewesen35). Wanneer nu myn oogen moede waren, van het bezigtigen deser Zout figuu- ren, stelde ik dezelvige voor eenige uren aan een zyde, en als ik die weder tragte te beschouwen, en konde ik niet een figuur van 1. ende 2. bekennen, als mede niet een kruys gewyse Zout figuurtge hier vooren verhaalt, als alleen36) namen de onge¬ schikte37) rondagtige Zoutdeelen in meerder getal toe. 26) verbeeldende, eruitziende als. 27) een besluyt maakte, de conclusie trok. 28) zagt, gemakkelijk oplosbaar. 29) te samen stremmen, uitkristalliseren. 30) Zweet kan in samenstelling erg variëren, maar bevat 0,5-1,0% NaCl en 0,275% ureum. Door uitdrogen en verwarmen zullen de genoemde stoffen uitkristalliseren. [Han.] 31) Een duym is 2,61 cm. 32) van tyd tot tyd, geleidelijk. 33) gemeen, gewoon. 34) waar uit... toescheen, waardoor het mij toescheen, dat zij. 35) Uit de beschrijvingen de afbeeldingen in Fig. 1 en 2 blijkt, dat L. hier waarschijnlijk ïhomboïde dunne plaatjes of meer vierkante kristallen van uraten heeft waargenomen. [Han.] 36) als alleen, lees: maaralleen. 37) ongeschikte, onregelmatig gevormde.