Volume 10

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    40/390 (page 24)
    Wanneer ik op deze gemaakte lugt-bellen, die door de hitte van de kaars, een rootagtige couleur hadden aangenomen, mijn warme adem drie a vier maal hadde laten gaan, zag ik dat eenige van de lugt-bellen weder in een dikke vogt waren verandert 82). Ik plaatste het verhaalde sweet zoodanig dat het bewaart was van stof, en ik zag des anderen daags, dat niet alleen alle de lugt-bellen in een dikke vogt weder waren verandert, maar ik zag daar benevens op ver- scheyde plaatsen, zoo hier, als daar, verscheyde zout deeltgens leggen, maar wel meest daar de lugt-bellen hadden gelegen, en ook een weynig daar nevens aan, welke zout deelen haar verbeelden 85) als of wy geraseert hair, met ons bloote oog hadden sien leggen, waar van eenige in ’t midden wel wat dikker waren als aan de eynden, en vele van de zoutdeeltgens zoude men wel aangesien hebbe, voor de stofte die men in de jigtige kalk noemt 86). Aan een derde glas, daar de zout deelen zoo veel niet en waren, tragte ik aan dit laatste glas, de taeye vogt van het sweet, door de hitte van een kaars mede weg te dryven, brengende tot dien eynde het sweet zeer langsaam, zoo¬ danig by de kaars dat ’er mede al eenige weynige lugt-belletgens gemaakt wierden, en ik vernam 87) ook dat de vogt niet en was vermindert, uyt dit gesigt beelde ik my in n) of niet wel de lijmagtige vogt in een stijf lighaam mogt verandert wezen, hier op nam ik de punct van een kleyne naaide, en ik haalde verscheyde streepen door het sweet, dat nu in een lijmagtige vogt was verandert. Dog deze streepen en hielden niet lang stand, want de vogt liep weder tot malkanderen, zonder dat ’er eenig teeken van over bleef. In ’t kort ik en konde deze lijmagtige vogt niet beter vergelyken, als of wy met ons bloote oogen, een weynig 88) klare syroop zagen leggen. Ik hadde van het verhaalde sweet nog een kleyne quantiteit, in een ronde glase bol opgeslooten, welk sweet ik veertien dagen na de opsluytinge, of dat het uyt myn hand was gekomen, op vier distincte plaatsen gestelt 89), op dat de dunste vogt zoude weg wasemen, in welk doen ik zag, dat eenige tyd daar na, het sweet van een zeer klare heldere vogt, in een witagtig wezen 90) veran¬ derde, en wanneer het ontrent de helft was weg gewasemt, dat het nog onklaarder wierd, en als het zeer na was weg gewasemt, was de vogtige stoffe met een vlies als overtrokken, even gelyk my veel maal is te vooren gekomen, dat op de Urine komt, als ik die gestelt 91) hadde om de vogt te laten weg wasemen. En welk vlies in ’t weg wasemen, in kleyne stukke barsten 92). 85) haar verbeelden, eruit zagen. 86) Uit de aanwezigheid van zoutdeeltgens moet men afleiden, dat L. ook zweet direct van de huid heeft onderzocht. Wat L. kalk noemt in de tophi van jichtlijders, zijn urinezuurkristallen (zie Brief 50, van 11 juli 1679, Alle de Brieven, Dl. 3, blz. 90-94 en aant. 28). L. vervolgt zijn onderzoek naar zout¬ deeltjes in zweet in Brief |911 van 20 juli 1695, in A. van Leeuwenhoek 1696: Vijfde Vervolg Der Brie¬ ven ..., blz. 102-113. [H.] 87) vernam, zag, nam waar. 88) een weynig. een beetje, weynig heeft dus geen betrekking op klare. 89) of dat het, of nadat het; gestelt, lees: heb gesteld. 90) een witagtig wezen, iets witachtigs, een wittige stof. 91) gestelt, weggezet, ergens neergezet. 92) Het vlies, dat zich op oude urine vormt, bestaat uit zouten (ammonium-magnesiumsulfaat, ammoniumuraat en calciumfosfaat), slijmachtige stoffen en bacteriën (Micrococcus ureae), evertueel ook schimmels. Deze vliezen zijn meestal zeer dun; zij geven interferentiekleuren. [H.]