Volume 5

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    46/518 (page 28)
    Zouten in wijn van Orleans lig. ui. Vorders sijn mijn gedagten gevallen opde wijn03), en hebbe op nieuw gaan examineren, mijn wijn, die buijten gemeen fijn, en seer net67) van smaak is, en die men in Vrankrijk omme sijn goede smaak met een nieuwe naam Vin de Damoiselle genoemt heeft, hoewel het maar een Orliense wijn68) is, die vande Rivier van Nantes comt; en hebbe gesien, dat in deselve seer uijt- nemende veel aardige en seer nette figuiren, ende dat van vei> scheijde grootheden, en veele seer uijtstekende kleijn, haar vertoonde, welke ik alhier het sout vande wijn sal noemen. Vele van dese soutfiguiren hadden een, ende het zelve maaksel als de soutdeelen, die ik hier voren inden Asijn hebbe geseijt te sijn. Ik hebbe in eenige van dese figuijrtges niet alleen een holligheijt konnen sien maar daar waren der verscheijde ook in soo een dikte toegenomen (ende dat inde tijt van 24 uijren dat de wijn onbesloten op mijn Comptoir hadde geweest) dat sij de dikke soutdeelen die ik inden asijn hebbe gesien69) volkomen gelijk waren als hier met No 3 fig: A. wert aangewesen. Ik sag ook eenige figuiren die geen scharpe punten hadden maar aande eijnde rond toeliepen als fig: B. daar nevens sag ik ook verscheijde figuirtgens, die aan het eene eijnde spits toeliepen ende aan het ander eijnde rond waren als fig: C. als ook eenige figuiren die alleen met fig: C hier in verschilden, dat haar eene eijnde niet rond maar plad (!) was als fig: D.70) alsmede eenige weijnige figuirtgens die langagtig waren, als off wij ons inbeelden een 66) L. was op 15 Augustus 1679 wijnroeier van de stad Delft geworden en hierdoor kon hij ongetwijfeld zeer gemakkelijk van verschillende soorten wijn en azijn monsters nemen, teneinde deze te onderzoeken. Vgl. A. Schierbeek. Neues aus dem Leben Leeuwenhoeck’s (6ième Congres intern, de l’Histoire de la Médecine. 1927, 1928). [S.] 67) Net — zuiver. 68) De vorm Orliens (Oudfrans Orliens) is regelmatig afgeleid uit Aurelianis. [V.] De naam Vin de Damoiselle moet een fantasienaam zijn. Welke naam deze wijn tevoren had, is niet na te gaan, noch van welke herkomst hij was. Wijn van Orleans zal in L.’s tijd inderdaad niet van hoge kwaliteit zijn geweest. Zie P. de Cassagnac, Les Vins de France (1927): “Les vins de l’Orléanais ... souvent ils manquent de soleil et font grincer les dents”. [Fe.] 69) A en B hebben: „geseyd te sijn”. 70) L. beschrijft hier waarschijnlijk hemimorf-ontwikkelde kristallen, welke onmiskenbare analogie met wijnsteenzuurkristallen tonen. Het is ook mogelijk, dat hij pseudo-hemimorfe kristallen zag, door ongelijkmatige uitgroeiing van beiderzijds gelijk begrensde kristallen van het kaliumbitartraat ontstaan. [J.]