Volume 10

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    54/390 (page 38)
    Vruchten buiten baarmoeder het qualyk meer kan houden als een dierken 23), en dit mag misschien de reden wezen, waarom dat ’er zoo weynig monsters zyn 24). Dit sien wy is absoluyt nootsaakkelyk in de Eyerleggende, en het eenigste onderscheyt dewelke daar schijnt te zyn tusschen deze, en die levendige voortbrengen 25) in deze materie, is deze, dat in de laatste de Eyeren eygentlyk niet met al26) anders zyn, als de cicatricula met desselfs colliquamentum 27), zoo dat de vrugt (Faetus) wortelen moet voortspreyden in de moeder (Uterus) om zyn voetsel te trekken: Maar de Eyeren in de Eyerleggende konnen eygentlyk een moeder (Uterus) genaamt werden in opsigt tot de vrugt, want zy bestaan (of houden) niet alleen in sig de cicatricula met zyn amnion en het wit (colliquamentum,) welk onmiddelyk is het voetsel van de vrugt, maar te gelyk ook de stoffe die verandert moet werden in dat wit; zoo dat de vrugt zyn wortels niet vorder voortspreyt, als in ’t wit en doyer of ’t geel van ’t Ey, waar van daan het al zyn voetsel krijgt28). Nu 29) dat het niet kan voortkomen 18) zonder zulk een zeker eygen nest (nidus) of bed, zult UE: my gereedelyk toestaan 30); want indiender niet meer van nooden was, als maar in de moeder 31) geschoten te zyn, zoo kan ik niet sien, waarom ’er op dezelve tijd en in eene reys niet verscheyde honderden zoude voortkomen: want wat aangaat ’t geen UE: presupponeert, dat een van dezelve zoude bewoonen 32) en verstikken de rest, dat mogt gebeuren by vervolg van tyt, dog voor eerst en voor af sie ik niet, waarom dat ’er geen meenigte van dezelve te gelyk zouden groeyen, alzoo 33) verspreyt en verstroyt zyn in zoo ruym een velt, indiender niet een absoluyte nootsaakkelijkheyt was dat ’er een cicatricula most zyn tot haar groeying en voortgang (of welvaren) 34). Nu ten tweeden dat deze craticula 35) niet origineelyk is in de moeder 31), schijnt klaar door meenigvuldige ontfangingen (conceptions) die gevonden zyn 23) meer ... als een dierken, meer dan één diertje. 24) Uitgaande van de mening dat het embryo zich uit de zaadcel ontwikkelt en voedingsstoffen van de eicel nodig heeft, verklaart Garden met behulp van het eerste gedeelte van de zin (zie aant. 22), dat er maar nauwelijks afwijkende vormen voorkomen. [Ha.] 25) die levendige voortbrengen, levendbarende dieren. 26) niet met al, niets, niemendal. 27) colliquamentum, vocht. Harvey introduceerde dit woord om de vloeistof uit de subgerminale holte onder de area pellucida aan te geven. Later werd het door hem en anderen ook gebruikt voor de amnionvloeistof. Zie hiervoor H. B. Adelmann 1966: Marcello Malpighi and the evolution of embryology, Dl. 3, blz. 1016-1062. ’[Ha.] 28) Uit de voorafgaande beschrijving blijkt dat Garden begreep, dat een vogelembryo zijn voedsel krijgt uit het ei zelf, terwijl een embryo van een zoogdier voor zijn ontwikkeling afhankelijk is van voedingsstoffen, die uit de moeder afkomstig zijn. [Ha.] 29) Achter Nu leze men een komma. Het veelvuldig voorkomen van dit woord als aanhef van de zin doet veronderstellen, dat het de vertaling is van het Engelse „well”. 80) toestaan, toegeven, het eens zijn met. 31) moeder, hier: baarmoeder. 32) bewoonen, alle plaats bezetten. In deze betekenis komt het woord in het MNW, noch in het WNT voor. Het is waarschijnlijk de vertaling van „occupy”. 33) alzoo, lees: alzoo zy (aangezien zij). 34) Garden ziet niet in, waarom er uit een ei van een eierleggend dier niet vele jongen zouden voortkomen, als er niet een cicatricula (waar maar één zaadcel tegelijk in kan; zie aant. 22) vereist is om de ontwikkeling van het embryo mogelijk te maken. [Ha.] 35) craticula, misschien een zetfout, misschien een fout van de vertaler. Het foutieve woord is merk¬ waardigerwijze in [C] overgenomen.