Nova legenda Anglie / as collected by John of Tynemouth, John Capgrave, and others, and first printed, with new lives, by Wynkyn de Worde, A.D. mdxui: now re-edited with fresh material from ms. and printed sources by Carl Horstman.

Date:
1901
Catalogue details

Licence: In copyright

Credit: Nova legenda Anglie / as collected by John of Tynemouth, John Capgrave, and others, and first printed, with new lives, by Wynkyn de Worde, A.D. mdxui: now re-edited with fresh material from ms. and printed sources by Carl Horstman. Source: Wellcome Collection.

    43/744 (page 35)
    De ©ancta it)iloelitfra. Christo abscondita, clarior tandem apparebit cum ipso in gloria. 1 Successit enim beate Ethelburge in officium abbatisse, et vsque ad vltimam senectutem eidem monasterio strenuissime, et in obseruantia discipline regularis et in earum que ad communes vsus pertinent rerum prouidentia, prefuit, et exhortatione materna et conuersatione 5 angelica omnes ad celestia trahens. 2 Tres enim femine cece ad patrocinia trium sanctarum virginum simul conuenientes, singule ad singulas sunt illuminate : vna videlicet ad sanctam Ethelburgam, altera ad sanctam Hildelitam, tertia ad sanctam Wlfildam 3. 1f Narratio4. Sancto enim Pachomio apparuit diabolus in specie mulieris pul- 10 cherrime. Quam ille cernens, et phantasma esse agnoscens, orabat multum, vt euanesceret. Cui illa, propius astans, ait : ‘ Quid super- flue laboras ? potestatem accepi a domino temptare quos volo.’ Ad quam ille : ‘ Quid vis esse ? ’ Et illa : ‘ Ego sum virtus diaboli, et caligine voluptatis mortifere mortales inuoluo: sed tuis vel tibi, 15 propter Christum qui humanatus est, appropinquare non possum, Sed nunquid ita semper erit ? Veniet tempus post obitum tuum quando prout libuerit debachabor inter eos quos nunc orationibus tuis munis.’ Sanctus ait : ‘ Et quis scit5 si meliores tunc erunt qui illos corroborent. Nam tu prescire nil omnino preuales quod est solius 20 dei.’ Et illa : ‘ Plurima tamen [futura] ex precedentibus cognosco. Omnis enim rei principium tendit ad augmentum prius, deinde ad detrimentum vergit: sic et in hac vestra6 professione, vt conicio 7 fiet. Nam inter initia sua signis et virtutibus roborata succreuit. Cum autem senescere ceperit, aut temporis diu[tu]rnitate lassescens8 aut 25 negligentia torporis9 deficiens, ab incrementis propriis minuetur.’ Post hec Pachomius instanter orabat vt sibi dominus reuelaret qui status monachorum post se futurus sit. Qui per visionem sibi factam edoctus est quod monasteria quidem multipliciter dilatarentur, et nonnulli pie et continenter viuerent, plurimi vero negligerent 30 suamque salutem perderent, maxime vero per negligentiam prela- torum, quibus primatum tenentibus ambitiosa lite quis eorum presit contenderent. ‘ Et reprobabuntur boni prepositi, et mali eligentur. Et tunc omnia pene que diuinis regulis subnixa sunt, humanis com- mutabuntur illecebris.’ Tunc Pachomius exclamans ad dominum 35 ait: ‘ Heu me, quia frustra laboraui ! Si enim tam peruersi erunt qui futuri sunt prepositi, eorum subditi quales erunt?’ Tunc apparuit 1 Beda IV. 10. 2 Cf. S. Ethelburga. 3 Antiphon in T.: Ad tumbam dilecte Hildelithe dominus soluit compeditos, erigit elisos, sanat egrotos, luminat cecos, exaudit supplices (MS. suplies) credulos : per quam dignetur infirmitates nostras sanare et tenebras illuminare. Ora pro nobis. (Collect destroyed.) 4 Cf. Vine. Bell. XVIII. 47 ; Vit. Patr. 267. 5 E. sit. 6 E. nostra. 7 E. conuicio. 8 T. E. lacescens. 9 T. E. corporis; VP. negligentie torpore. D 2