Pauli Zacchiæ Romani, totius status ecclesiastici proto-medici generalis, Quæstionum medico-legalium tomus primus.[-tertius.].

  • Zacchia, Paolo, 1584-1659. Quaestiones medico-legales
Date:
1701
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Pauli Zacchiæ Romani, totius status ecclesiastici proto-medici generalis, Quæstionum medico-legalium tomus primus.[-tertius.]. Source: Wellcome Collection.

    32/1184 (page 12)
    46 ante decimum quartum mares, ut plurimum femen emittere,non ante decimum quanu:ergo,ex ejus fen- tentia, foeminae pubefcunr,quia non ante menftrua patiuntur, St ita fe rem habere fi;mat Alex. probi, lib. i.probi ^ St Aib. Magn. de arim.traci. i. cap. i. Licet ergo caufam a Gellio addu&am, votorum nimirum in foemyjis feftinationem , libens admir- tam , moviffe Leg flatores , ut in illis rutela matu¬ rius biennio abfolvatur, tamen quoad pubertatem li ejus terminus in fce nina pto rei natura eft confti- tuendus , decimus quartus potius, quam duodeci¬ mus conftituendus eft, veluti etiam in mafculo, in quo tamen ferior conditui pofTet : pauci enim in 47 decimoquarto pubefcunr, St ii quidem } qui natura calidiores funt, piares St decimoquinto , aut etiam decimofexto , ut ex fupra citatis Galen. au&orita- tibus clare patet. Negari namque nullo pa&o poteft , foeminam femper cit us impubefeere, fadfca coparatione in- 48 ter calidam foeminam:8c marem aequaliter cahdu ; femper enim fcemina marem per anni dimidium , aut etiam integrum annum in pubefeendo antece¬ det, quod & ipfe Hipp. rellatus eft in lib. de fieptim. par.ver.fin & 6. de morb.'vulg. feci.2. text. cum eo alii omnes. Cujus rei rationem,cum reddere niteretur Hoft. ™ lib. y.tit de defp.impub. w.i.tiefcio quanam au&orita- te fultus , aut qua fcientia munitus, qua ve edotftus experientia dixerit, foeminam citius ob id pubefee- re , quod St calidior, St ingeniofior fit viro. Nec defuntHoft. St aurftoritates , &t rationes ad illud firmandum, quas tametfi profedo ille non adduxe¬ rit , tamen adducamus nos in ejus fententiae favo. 5° rem.Ratio ergo in promptu eft,qnia foemina multo magis,quam mas fmguine referta confpicitnr,ergo calidior cenfenda eft,fanguinis enim multitudo non nifi ex calore provenit. Accedit H ppoc. au&ori-. tas in 1. de morb. mul. ubi haec reperies , Calidiorem enim fanguinem mulier habet, ideo que viro calidior e/?, cujus opinionis fuit etiam Parmenides, teftante Ariftot.2. de partibus Ariim.c. 2. in princip. Alias in- iuper rationes adducunt, qui eam quaeftionem ex profefto difeutiunt, quos infra citabimus 51 Veruntamencum realiier foemina viro fic frigi¬ dior, St humidior , ut omnes caereti Philofophi,ac Medici contendunt, Hipp. in lib. de Nat. Puer.& j. de Vici, rat. non longe a fine. Arift:. ubi proxime, c.i,. & cap. de Gen. Amm. c.20. Gal. 2.de fem. c.^.clajf.i. & comm. jfphor. 3. Aphor. n.extr. ord. clajfi. Avic.i.r. doclr. 1. cap. late Mactob. Saturn.lib. 7. c.-j. Iatiflimc porro Conciliat, dijfier. 28. per tot. Vallef. controv. Thilof. adMed.lib. 1. cap. 9. Coftraeus in difquifi Phy, fiol. hb.3. r.j.Epiphan. Ferd; Tbeor hb.i.Theor.z^.Ko- lar. Contrad. Med. Hipp. contrad. 38. Andr. Lauren. Anatom.hb. 8. qtu(l. 2. per tot. St noviffimus Nan- cel. in Analog. Mtcrocofi ad Macroc. lib, 7. part. 3. probi. 2. St alii omnes, nullius valoris remanet Ho- flienf. ratio, quae ab ipfo Ariftor.ubi fupra tanquam falfa reprobatur, rationibus autem vel addurftis, vel quae adduci polTent,tefpondent praedi di omnes, Hippocratis vero audoritas pro ipfo adduda quo¬ modo intelligenda fit, non eft praefentis loci in- quirere , fatis pto nunc fit, (impliciter acceptam, veritatem non habere,licet fatis aptam ejus reido claradonem afferat Rorarius ubi fupra ; funt tamen qui textum illum Hipp. germanum non elfe , fed adjeditium voluerunt , quos citat , St fequitur idem.L aurent. ubi fupra verf. fin. [ Vide Zacutum hifi. Med, P.p. 120. ] Duplici ergo ex caufa,fi veram ejus rei rationem $2. quaeramus , foemina citius mare pubefeir, ob natu¬ ralem nimirum ejus imperfedionem, St ob inna¬ tam fui iDtemperamenti humiditatem rimperfedior J3 enim eft foemina mare , ut cum Arift. fentit Gal. lib. 14. de ufiu par. corp.bum. c.^.clajf. 1.quatenus igi¬ tur fcemina refpedu matis imperfedior eft, minus fpatium requirit , ut fuam integram perfectionem aftequatur, quam requirat vir, cujus perfedio ma¬ jor abfque dubio eft : tempora enim pevfedionis , & imperfedionis, hoc eft augmenti St decrementi, refpondere fibi debent , Arift. in hb. de mor. & vit. patet autem , in foemina nmltb citius advenire in- ^ crementum, citius enim generare definit, citiufque ^ fenefeit, quam vir; inrperfcdio vero ipfius debi¬ liore emanat calore , St idcirco , licec citius confe- nefeat, citius etiam incrementum in ea abfolvitur, Gaien. in 6. de morb. vulg.comment.z. text. 4^.clajs.^. Hanc autem rationem in medium primus adduxifle videtur Hipp. in lib. de fept. par. in fin. & in hb. de nat. Puer, dicens , propter corporis imbecillitatem id evenire puellis, ut citius quam mares pubefcanr, fapiant, St confenefcant, cui a(lentitur Ariftot. 4.. de Gener. Anim. cap. 6. Hac ipfa quoque ratione ufus videtur Macrob. loc. citato , comparando foe- minas exilibus pomis , quae multo celerius quam robuftioia maturefeunt. Ac profedo in quovis rerum genere illud ipfum 56 evenire apparer, ut femper perfedius tardius quitm id quod imperfedius eft, augefeat St abfolvatur 3 pro exemplo ad hominem ipfum confuge , in quo 57 primum ea, quae ad corpus ipfum pertinent , perfi¬ ciuntur, dehinc ea quae ad animum, quia animus corpore multo perfetftior eft. Sed non folum, ut dixi,ratione fuae imperfedtio- nis,fed etiam ratione humiditatis fux temperaturas ^ St corporis ipfius mollitiei , fcemina citius, quam mas concrefcit *, ob id enim corpora in omnes di- menfiones facilius St citius fefe extendunt , tefte Galen.w loco proxime allegato de morb. vulg. Poteft tamen hic obiici , cumam haec ipfa fce- 60 minae imperfe&io, ac temperatura ,quae ipfam ex¬ tra uterum multo celerius , qukm marem concref- cere facit , non idem etiam , St cum illa in utero eft,efficere valeat : nam St experientia, St omnium magnorum virorum authoritate conftat, marem in utero citius abfolvi , St ad debitam perfectionem pervenire, quam fcemina faciat, Hipp. inlib.de Ci nat. Puer. & 1. de Di&t. & de Morb. vulg. feci. 2. text. 35. Arift. 4. degener, anim. cap. 6. Sc ibi Aver. ‘ Gal. 2. de fem. cap. 5. clajf. 1. Avie, 21,3. tracl 1. cap. 2. Pro hujus dubitationis refponfione ad Ariftotef. eo loci le&orem remitterem , fed ut praefentaneam Ct habeat refponfionem dico , quod in fcemina tanta dominatur humiditas in fuo primo exortu ( omne enim animal humidiffimum , cura exortui vici¬ num eft , Hipp./i£. 1. de Dut. non longi a fin. ) ut calorem nativum obruat, ac ejus adtionem ita im¬ pediat , ut illam materiam fuo' libitu vegetare non permittat , humiditas enim caloris a&ionem infringit. Conciliator ( Petr. Aponenfis ) diffe¬ rent. 12. Facit huic rationi ipfius Hipp. authoritas in lib.de nat.puer. non longe a fin. extra uterum ve¬ ro, quiaSi primigenia illa humiditas fenfim deper¬ ditur , St calor in dies invalefeit, facilius in debi- ■ tam molemjquam primum libuerir.,poteft morlfora ipfius foeminae membra attollere , cum ipfe nunc humido dominetur , nec ab eo , ur anteii, obrua¬ tur. / Sed